Je hoeft maar een treinreisje te maken met de spits om te weten: we zijn verslaafd. Massaal. Er zitten soms nog een of twee andere mensen te lezen, maar verder zit iedereen op zijn telefoon. We zijn het zo normaal gaan vinden om compleet opgeslokt te worden door en afhankelijk te zijn van onze smartphones, dat je je pas realiseert hoe bizar en vervreemdend het is, als je even een stapje terug zet. In deze blog deel ik mijn tips om je telefoon vóór je te gebruiken, in plaats van je door je telefoon te láten gebruiken. Tips voor een schermarm leven, apps die je mentale gezondheid ondersteunen en vragen die je jezelf kunt stellen om je eigen telefoongebruik en dat van (je) kinderen onder de loep te nemen!

Stel je voor dat je een buitenaards wezen bent dat neerdaalt op onze planeet. Je valt toevallig met je neus in de boter, namelijk die spitstrein van de NS waar ik zojuist over schreef. Je ziet al die mensenwezens volledig in trance, met grote ogen, naar een klein, lichtgevend apparaatje staren. Ze worden volledig in de greep gehouden erdoor, alsof ze onder dwang van een toverspreuk of hypnose staan. Je loopt naar een van die arme dreuzels toe en kijkt mee (dat hebben ze toch niet door, want ze zijn zich totaal niet meer bewust van hun omgeving), om te zien wat er zo belangrijk, dwingend of magisch is . En wat zie je op die schermpjes? Juist. Ik zou als alien direct weer vertrekken. The Great Silence noemt Richard Powers dat: we horen niks van buitenaardse planeten en wezens, omdat ze niks met ons en onze verslavingen te maken willen hebben.

Schermarm is rijkdom

Vorige week werd ik er weer even flink mee geconfronteerd. Ik moest mijn pincode van mijn bankpas intoetsen. Maar omdat ik sinds enige tijd gebruik maak van betalen met mijn telefoon, had ik al maanden mijn pincode niet meer hoeven gebruiken. Het gevolg? Volledige kortsluiting: ik wist mijn codes niet meer, de pas blokkeerde en wat “even snel deze factuur betalen” moest zijn, werd 3 kwartier kwijt zijn aan het deblokkeren van mijn bankpassen. Ik ben een millenial die is opgegroeid met huistelefoons en iedereens telefoonnummer uit je hoofd kennen. Toen we naar Nederland emigreerden ging dat langzaam over op een mobiel leven. Ik ken alleen nog maar mijn eigen mobiele nummer uit mijn hoofd. Smartphones maken je leven gemakkelijker, maar ook kwetsbaarder. Alles staat in dat prachtige, handige, slimme, maar o zo bizarre apparaatje. Ook een steeds groter wordend deel van je geheugen en vaardigheden. En dat is nog maar een klein deel van de zorgen. Het verslavingsaspect, zeker ook onder kinderen en jongeren, vind ik nog veel zorgelijker. Ik zie het overal om me heen gebeuren. (Kleine) kinderen, tieners en jongeren die zich niet meer kunnen vermaken zonder scherm, met verslavingsdrag – zoals woede, depressie, moedeloosheid, dwangmatigheid en liegen – als gevolg. Dat is een van de belangrijkste redenen dat ik al jaren schermarm opvoed en ik ben nog iedere dag blij met die keuze. Maar naar mijn eigen telefoongebruik moet ik echt kritisch blijven kijken.

3 kritische vragen over mijn schermtijd

Dat kritisch naar mijn eigen schermtijd kijken, doe ik aan de hand van een aantal vragen, die ik mezelf iedere paar maanden stel. Want een verslavingsvrij leven is niet iets wat je één keer toepast en dan is het gefixed. Het is dag in dag uit de dingen blijven doen waarvan je weet dat ze goed voor je zijn, bijschaven, aanpassen, soms uit de bocht vliegen en dan weer de balans terugvinden. Ik ben dus totaal geen analoge guru die compleet ongevoelig is voor de aantrekkingskracht en het gemak van smartphones. Maar deze vragen helpen mij wel om iedere paar maanden bewustzijn en inzicht te creeren en verandering teweeg te brengen:

1. Wat was mijn schermtijd de afgelopen weken? En waar heb ik deze tijd aan besteed?

Ik heb een iPhone 15 dus ik kan, bij mijn instellingen, precies zien aan welke apps ik mijn schermtijd besteed. Ik kan het inzien per app, maar ook per categorie. Bijvoorbeeld: Instagram en Whatsapp worden ingedeeld in de categorie ‘sociaal’. Terwijl apps die ik gebruik om content te maken en editen, zoals CapCut, Unfold en mijn camera, onder ‘creativiteit’ vallen. Andere apps die ik gebruik voor mijn werk, zoals Gmail, Google Agenda, Jetpack, Drive en de app van mijn bank behoren tot de categorie ‘productiviteit en financien’. In mijn ‘amusement’ categorie vind je Spotify en YouTube. Zo kan ik, ondanks de intens positieve termen die Apple heeft bedacht voor onze verslavingen, kritisch, maar vooral genuanceerd kijken naar mijn telefoongebruik.

2. Aan welke apps wil ik minder tijd kwijt zijn?

Er zijn een aantal apps die mijn mentale gezondheid ondersteunen, mijn groene manier van leven gemakkelijker maken, mij helpen in mijn leven als single mom en die mijn werk mede mogelijk maken. Ik deel ze verderop, ter inspiratie. Omdat ik een groot deel van mijn werk op mijn telefoon doe (foto’s en video’s maken, editen, e-mails en social media), is het gemakkelijk om die uurtjes af te schrijven. Maar ook daar blijf ik mezelf de vraag stellen: wil ik zoveel tijd op een klein scherm doorbrengen of kan ik nog iets veranderen? Instagram is bij mij bijvoorbeeld de grootste schermtijd slurper, met gemiddeld een uur per dag. Omdat een deel van mijn inkomsten daar vandaan komen, lijkt dat logisch. Maar waarom gebruik ik het dan ook buiten werktijden/werkdagen? Bevordert dit mijn levensgeluk en gezondheid (bijvoorbeeld door inspiratie op te doen over opvoeding, groen leven, boulderen, kunst en boeken) of is het ook deels hersendood scrollen? En is de content die ik consumeer inspirerend of triggert het negatieve gevoelens, gedachten en gedrag? Hoe vaak ik niet uit automatisme mijn Whatsapp open! Het is totaal niet nodig (en ook niet congruent met mijn chronisch te laat beantwoorden op appjes…)

3. Hoe kan ik mijn schermtijd begrenzen?

De makkelijkste manier voor mij om mijn telefoongebruik te begrenzen is: tijd met de kinderen. Ik voed ze schermarm op en voorleven is daar een heel groot onderdeel van. Behalve muziek aanzetten, foto’s of video’s van ze maken en de weg zoeken als we ergens heen gaan, probeer ik zo min mogelijk op mijn telefoon te zitten als ze er bij zijn. Als ik wel op appjes moet reageren, doe ik dat uit het zicht of zeg ik duidelijk “sorry, ik moet even antwoord geven op die&die” en doe ik alleen dat en leg de telefoon dan weer weg. De impuls om bij iedere vraag die in mij of iemand anders opkomt het antwoord gelijk op te zoeken, laat ik opkomen en weer voorbij gaan. Hoe heet ook alweer die acteur? Kan een vogel ruiken? Heeft een worm oren? (#coolevragendiekleutersstellen) Hoe heten die drinkbekers ook alweer? Waar zijn die leggings te koop? Twintig jaar geleden wisten we de antwoorden ook niet in 20 seconden en dat overleefden we prima.

Tips om schermtijd te begrenzen voor jezelf en je kinderen: 

• schermvrije uren: bijvoorbeeld de tijd dat je met je kinderen doorbrengt en de laatste 2 uur voor je gaat slapen
• schermvrije dagen: bijvoorbeeld dag op, dag af, of een schermvrije dag in de week of in het weekend schermvrij
• app limieten instellen: in je schermtijd applicatie kun je een limiet toevoegen aan de apps waar je minder tijd aan wilt bestenden
• alternatieven kiezen: in plaats van filmpjes op Netflix of Youtube, een audioboek luisteren op Storytel, in plaats van steeds nieuwe nummers opzoeken op Spotify, een LP of CD aanzetten, in plaats van scrollen of appen of gamen, altijd een boek meenemen en dat pakken, als je moet reizen of wachten, een creatieve hobby oppakken en tijd investeren in kunstzinnige activiteiten met je kinderen, in plaats van de tijd op je telefoon checken, weer een horloge gaan dragen.

Een kijkje in de telefoon van de groene mama

5 apps die mijn (mentale) gezondheid ondersteunen

Er zijn 5 apps die mijn mentale en dus fysieke gezondheid ondersteunen. Storytel vanwege de ontwikkelingsgerichte audioboeken die ik op de fiets luister en de audioboeken en meditaties die ik luister als ik niet kan slapen. Spotify geeft me toegang tot alle muziek die mijn ziel maar wil: onstpannende klassieke muziek in de ochtend, mijn favoriete artiesten op de fiets en tijdens het koken of het huishouden. Met de Flo app houd ik mijn cyclus bij, zodat ik een leven kan leiden in harmonie met mijn hormonen. De I am Sober app houdt de alcoholvrije dagen voor me bij en in mijn Toplogger app kan ik de niveaus van de boulderroutes die ik klim inzien.

4 apps die mijn groene leven ondersteunen

Als groene mama zijn er een aantal apps die ik handig vind voor een milieuvriendelijker leven. Het grootste gedeelte van mijn groene leven en groen ouderschap vindt plaats offline, in de echte wereld. Maar de apps van Vinted en Marktplaats vind ik een ideale aanvulling op tweedehands winkelen in de kringloopwinkel. De buienradar app gebruik ik veel, omdat we autovrij leven en alles op de fiets doen (hoewel de enorme dennenappel in onze tuin vaak acurater is dan die app in het voorspellen van buien op komst..) In het verlengde hiervan is de NS app is onmisbaar, omdat de trein ons primaire vervoersmiddel is als we verder weg gaan.

6 apps die mijn #singlemomlife faciliteren

Ook hier verdient Storytel een plekje. Want in plaats van schermtijd hebben we een paar keer per week luisterboekjes tijd. Een rustmoment aan het einde van de dag, waarop de meisjes lekker kunnen knutselen, spelen, scharrelen, uitrusten of opruimen, terwijl er een audioboek aanstaat. Een andere app die een positieve ondersteuning is van mijn ouderschap is de Pixum app. Twee keer per jaar maak ik, sinds de scheiding, een fotoalbum voor de meiden en mij, waarin ik al onze avonturen als gezin van 3 vastleg. Die boeken zijn ons zoveel waard… De meiden zijn langzaam maar zeker de buurt en het buiten spelen aan het verkennen zonder mij. Ze genieten enorm van deze vrijheid en komen na het buiten spelen in het park of bij de kinderboerderij terug met rode wangen en vol verhalen. Maar ik vind het wel belangrijk dat het veilig gebeurt, dus de apps van hun trackinghorloges staan ook op mijn telefoon. De Stocard app vind ik een uitkomst, omdat ik dan niet nóg eens 10 kaartjes in mijn portemonnee hoef te bewaren. En tot slot, twee apps die misschien een beetje rolbevestigend zijn, maar give me a break. De afvalwijzer – want echt, die vuilnis iedere week weer buiten zetten, bah. En de Kaarten-app in de iPhone, omdat ik anders continue zou verdwalen.

10 apps die mijn werk mede mogelijk maken

Oef, 10, dat zijn er nogal wat. Maar als jij ook veel vanaf je telefoon werkt, content creeert of zelfstandig ondernemer met een website bent, heb je wellicht wel iets aan deze tips. Vanwege mijn werk heb ik de nieuwe iPhone 15, omdat de camera kwaltieit en het geheugen heel veel andere dure apparatuur en programma’s onnodig maken. Voor de rest van het creatieve gedeelte gebruik ik CapCut om video’s te editen, Lightroom om foto’s (heel basic, alleen licht, kleur, etc) te bewerken en Unfold om Instagram stories te maken. De onmisbare basis van het zakelijke gedeelte: Gmail, Google agenda en Internetbankieren. En Drive & WeTransfer om grote bestanden naar klanten te sturen. Voor mijn WordPress website is Jetpack onmisbaar als app. En natuurlijk 🙂 vergeet deze niet op je telefoon te zetten:

• ga, na het lezen van deze blog, op je telefoon naar de homepage van columnsbykari.com
• klik onderaan je scherm op het vierkantje met het pijltje naar boven (het “deel-icoontje”)
• kies “zet op begingscherm” en kies “voeg toe”
• nu heb je Columns by Kari, een blog vol met groene tips, als app op je telefoon!