Vandaag, 1 juli, herdenken en vieren we Keti Koti. Ik steun de oproep van ruim 40.000 Nederlanders om van Keti Koti een nationale herdenkings- en feestdag te maken. Door het dit jaar alvast als een jaarfeest te herdenken en vieren, kan ik met mijn kinderen rustig op zoek gaan naar waardevolle tradities en passende activiteiten. Aangepast en afgestemd op hun leeftijd en met respect voor de geschiedenis en de zwarte bevolking. 

Wat is Keti Koti

Keti Koti is een Surinaamse herdenking en viering voor de afschaffing van de slavernij. Keti Koti betekent ketenen gebroken. Op 1 juli 1863 werd door Nederland de slavernij afgeschaft in Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen. Daarmee kwamen 45.000 tot slaaf gemaakte mensen vrij. Niet dat het leed daarmee geleden was. De slavenhouders kregen vergoedingen van de overheid; de tot slaaf gemaakten moesten nog tien jaar doorwerken. Maar dat doorwerken van de geschiedenis in het heden is nog altijd in volle gang. Op dit YouTube kanaal kun je veel leren over verschillende vormen van racisme, zowel op systemisch (institutioneel en structureel) en individueel (interpersoonlijk en geïnternaliseerd) niveau. En klik hier als je meer wilt leren over klimaatracisme – een onderwerp dat ik natuurlijk heel belangrijk vind.

Een waardevolle vraag die je jezelf kunt stellen op deze dag is: hoeveel weet ik eigenlijk over het slavernijverleden? Hoeveel heb ik op school geleerd over wat Nederland deed tijdens de slavernij? Hoeveel weet ik over het leed dat zwarte mannen, vrouwen en kinderen kregen te verduren gedurende deze 250 jaar? Als je in Nederland naar school bent gegaan, is het antwoord waarschijnlijk: heel weinig. Daar hoef je je verder niet rot over te voelen. Geschiedenis is perspectief en de Nederlandse overheid en Nederlandse onderwijssysteem hebben dat perspectief stevig bepaald. Maar nu ben je groot en kun je zelf bepalen wat je leert. Meer leren over de slavernij en racisme is wat mij betreft een verrijking. Wit huiswerk wordt het ook wel genoemd. Je kunt hier beginnen.

Met respect Keti Koti herdenken en vieren als witte mama

• Ik probeer me zoveel mogelijk in te lezen: ik blijf mijn witte huiswerk doen
• Ik accepteer dat ik niet alles weet en dat dit dus betekent dat ik fouten kan maken. Ik ben een imperfecte bondgenoot en waardeer een call in.
• Ik deel of schrijf ook wel eens wekenlangs niks over dit onderwerp omdat ik als lesbische mama en klimaatactivist soms keuzes maak. Doe jij ook, neem ik aan.
• Ik ben bij er ook van bewust dat Keti Koti niet een “feestdag” is voor alle zwarte mensen. Wil je dit begrijpen, lees dan dit artikel.
• De activiteiten en tradities die ik kies zullen passend en gepast zijn. Dus mijn intentie is niet om dit feest te white washen of naar mij toe te trekken (lees: het vieren dat wij niet de racisten zijn van toen en daar een pluim voor krijgen, in plaats van het echte leer- en graafwerk te doen!) . Maar ik ga ook geen tradities afpakken die mij als wit persoon niet toebehoren (zoals bijvoorbeeld het dragen van traditionele kleding). Als wit persoon kan ik simpelweg Keti Koti niet op eenzelfde manier herdenken en vieren als een persoon van kleur.
  
  Als Keti Koti een nationale herdenkings- en feestdag is, kunnen hier waardevolle gesprekken over worden gevoerd aan (televisie) tafels, waardoor steeds meer mensen zullen voelen en begrijpen hoe we het verleden een plek kunnen geven, het heden kunnen aanpassen en uiteindelijk de toekomst samen kunnen vormgeven. Ook zullen er dan meer kinderboeken verschijnen over dit onderwerp en zullen slavernij, racisme en huiskleur veel beter opgenomen worden in het onderwijs.
  
• Mijn intentie is om het feest te vieren zonder ongepast of ongevraagd black spaces binnen te dringen of zwarte mensen in onze omgeving te belasten met vragen of advies.
• Alles wat ik erover deel is voor mijn witte lezers en volgers, zodat zij inspiratie kunnen opdoen en kunnen leren. Dus niet om platform weg te trekken bij zwarte mensen die over Keti Koti delen (zie mijn zwarte inspiratiebronnen verderop), maar zodat zwarte bloggers of influencers niet ongewild wordt gevraagd/ verzocht om hun witte volgers (gratis) les te geven. Vanzelfsprekend zijn mijn zwarte lezers ook welkom om mee te lezen.
• Ik zal ieder jaar een bewuste afweging en combinatie zoeken tussen herdenking en de viering. De viering mag nooit het leed minachten. Maar ik denk tevens dat het vieren van vrijheid en culturele verschillen belangrijk is, omdat dit respect, bewondering en begrip versterkt bij witte kinderen en trots, zelfkennis en zelfrespect bij zwarte kinderen.

We vieren dus Keti Koti ook omdat ik het belangrijk vind dat mijn kinderen… 

• opgroeien met kennis over het verleden en de doorwerking ervan in het heden,
• opgroeien met begrip en respect voor de medemens
• waardevolle bondgenoten worden in de strijd tegen racisme

Veel voor een peuter en een kleuter om ze toe te wensen? Vind ik niet. Natuurlijk stem ik informatie af op de leeftijd. Het zal nog wel wat jaartjes duren voor ze kennis en begrip hebben over deze onderwerpen. Maar er zijn wel laagdrempelige manieren om ze vertrouwd te maken met respectvolle tradities, termen, gedachten en gevoelens. 

En praten met jonge kinderen over huidskleur en racisme is belangrijk. “Mijn kind ziet geen kleur” of “Voor mijn kind is iedereen gelijk” hoor ik vaak – dat is fijn. Maar het staat mijlenver af van de realiteit van mensen van kleur en zwarte mensen. In deze blog kun je precies lezen waarom. En waarom het dus belangrijk is om wél het gesprek aan te gaan.

Hoe vieren we dit jaar Keti Koti?

Vooraf, eerst deze inspirerende bronnen, waar ik veel inspiratie op heb gedaan: 

• Het Instagram account van de inclusieve vrije school   
• Het Instagram account van Waldorf aan de Werf
• Het Instagram account van Diversiteitskinderboekenclub
• Het Tropenmuseum

Met de kinderen

• De meisjes mogen witte jurken dragen
• We gaan een witte bloem halen bij de biologische kwekerij
• We gaan een vrijheidsvogel knutselen. Je vindt de instructies hier.
• Ik lees de meisjes voor uit Anansi
• We eten een Surinaamse of Antilliaanse maaltijd. Waarschijnlijk wordt het vegan roti! Wie weet heb ik volgend jaar een veganistisch heri heri recept.
• Bij ieder jaarfeest heb ik muziekafspeellijsten voor de meiden op Spotify. Ik ben nog zoekende naar passende muziek, want ik wil bijvoorbeeld ook de Curaçaose tambú opnemen in de afspeellijst. Maar je kunt alvast even luisteren naar het nummer ‘Keti Koti’ van Hans Amo. Een mooie muzieklijst die recht doet aan de rijkdom van de Caribsiche muziek volgt.
• Isaya mag een tekening maken naar aanleiding van de vraag: “wanneer voel jij je vrij?”

Zonder de kinderen

• Ik lees, kijk en/of luister verder in de lijst met wit huiswerk
• Ik kijk naar de herdenking op TV (als er beelden zijn van klederdracht of muziek laat ik de meiden terugkijken op vrijdag)
• In dit artikel van de Volkskrant vind je heel veel inspiratie – van debatten en lezingen tot theatervoorstellingen – rondom Keti Koti

Tula

Ik ben opgegroeid op Curaçao, dus ik vind het belangrijk dat de meiden op een dag zullen leren over Tula. De tot slaaf gemaakte man die op 17 augustus 1795 in opstand kwam. In Curaçao wordt op 17 augustus Dia di lucha pa libertat gevierd ter nagedachtenis aan Tula en wat hij teweegbracht. Ik hoop de meisjes de komende jaren veel te kunnen leren over de rijke cultuur, taal, natuur en geschiedenis van Curacao.

---

Teken de petitie om van 1 juli een nationale dag van herdenking en viering te maken hier.
Lees ook: VS volgt voor het eerst Juneteenth, ga er maar vanuit dat Nederland volgt.

Fijne Keti Koti!