9 augustus 2021 kwam het nieuwe klimaatrapport van het IPCC uit. De resultaten waren onmiskenbaar: de aarde warmt in een veel te snel tempo op, met ernstige gevolgen en de mens is de oorzaak. Het was wereldnieuws. Even. Sommige leiders (niet de onze) lieten van zich horen: er moet iets veranderen anders is de aarde straks onleefbaar voor onze (klein)kinderen. En toen werd het weer stil. Het bedrijfsleven moet veranderen! Overheden moeten veranderen! Maar ho, wacht eens even? In al die bedrijven en voor al die overheden werken mensen. Mensen zoals jij en ik. Dus als we willen dat er iets verandert, moeten wij veranderen. In plaats van met de vinger te wijzen stelde ik mezelf de vraag: wat heb ík eigenlijk gedaan sinds het klimaatrapport is uitgekomen?

Groen leven: “maar ik doe al zoveel”

We leven natuurlijk al aardig groen: we eten plantaardig en zoveel mogelijk biologisch, hebben geen auto, leven plasticvrij en zoveel mogelijk verpakkingsvrij, gebruiken natuurlijke cosmetica, kiezen voor wasbaar versus wegwerp, hebben een groene tuin met veel planten en bloemen en een regenton, kiezen voor groene energie en verbruiken deze spaarzaam, kopen zoveel mogelijk tweedehands in plaats van nieuw en wat we nieuw kopen, kopen we zo duurzaam mogelijk. “Ik doe al zoveel, nu zijn anderen/bedrijven/overheden aan zet”. Ik hoor het regelmatig om me heen of op Instagram. Maar ik ben het er nooit mee eens. 

In De groene mama heb ik er ook over geschreven: de onwil of het onvermogen van anderen moet nooit de reden zijn dat je zelf (ook) niks doet. Als je met een groep mensen tegen de vlakte bent geblazen door een windvlaag, blijf je toch ook niet liggen, puur omdat de rest blijft liggen? Je staat op, probeert anderen ook zover te krijgen of te helpen en zoekt naar een veiligere plek. Zo is het ook met klimaatverandering. Je kunt iedere dag besluiten om op te staan, groene keuzes te maken, anderen daarin mee te krijgen of ze te helpen ermee, op weg naar een groenere en dus veiligere planeet. 

Het klimaatrapport en de klimaatcrisis

Toch moest ik mij even achter de oren krabben toen ik mezelf de kritische vraag stelde “wat heb ik gedaan sinds het klimaatrapport uitkwam?” In het rapport stond eigenlijk vrij weinig “nieuws”: we weten al heel lang dat als we doorgaan, op de huidige manier van uitstoten, uitbuiten en verspillen, de aarde aan het einde van deze eeuw 3 tot 5 graden warmer zal zijn op aarde. 

In dat scenario zijn kustgebieden weggevaagd, komen orkanen en stormen extremer en frequenter voor, lopen bosbranden volledig uit de hand, zijn grote delen van de aarde door de hitte onleefbaar geworden, zijn miljoenen mensen klimaatvluchteling geworden, zijn miljarden mensen gestorven door hitte, luchtvervuiling en natuurrampen, zijn talloze soorten planten en dieren uitgestorven en is voedsel schaars geworden.

Dat we iets moeten doen om dit afschuwelijke proces te stoppen en onze prachtige en wonderbaarlijke planeet te redden, is duidelijk. Dit was ook duidelijk vóór het IPCC rapport uitkwam. Om de doelstellingen van het klimaatakkoord te bereiken – in 2030 50% minder uitstoot, in 2050 netto geen CO2-uitstoot meer en daarna door naar negatieve uitstoot – moet iedereen aan de bak. Vrijdag kwam er echter een UN rapport uit waarin geconcludeerd moest worden dat we afstevenen op 16% méér uitstoot in 2030 in plaats van 50% minder. Om te huilen natuurlijk. We doen te weinig. Overheden, bedrijven én burgers. Dus zolang ik nog niet CO2 neutraal leef, valt er altijd iets te doen.

Maar wat heb ik gedaan dan, sinds het klimaatrapport?

De eerste keer dat ik mezelf de vraag stelde, was het antwoord: niks. Ik had niks gedaan. Ik had informatie gedeeld, me boos en verdrietig gemaakt, mijn teleurstelling in onze overheid uitgesproken en toen heb ik een korte broek van linnen gekocht. Het werd tijd om kritisch naar mezelf te kijken en nieuwe groene stappen te zetten. Ik pakte mijn milieudoelen van 2021 erbij en ging aan de slag.

Zoals sommigen van jullie weten huren wij in de vrije sector bij een woningbouwvereniging. Ik probeer al twee jaar zonnepanelen te regelen en duurzaamheid op de kaart te krijgen. Na lang heen en weer mailen en wisselingen van de wacht op een specifieke positie binnen de woningbouw had ik het even opgegeven. Het bleef een zeurend gevoel op de achtergrond, net als overstappen naar een groene bank: ik weet dat ik aan de slag moet, maar oef, wat zie ik er tegenop.

Het klimaatrapport van het IPCC was een goede motivator om het toch weer te proberen bij de woningbouw. Mijn hart maakte dan ook een sprongetje toen ik dit keer een super enthousiaste mail terugkreeg van een nieuwe projectmanager. Hij wilde aan de slag. We spraken een datum af om elkaar te zien. Voor die afspraak ging ik met Alela langs de deuren in onze wijk om andere huurders te vragen of ze open staan voor verduurzaming: zonnepanelen, groene daken, isolatie, geveltuintjes, tegels wippen, regentonnen, noem maar op. 

Alela en ik spraken 35 buren en bij de rest deden we een briefje door de brievenbus met informatie en mijn telefoonnummer. 33 buren waren gelijk enthousiast. 1 meneer brak uit in een tirade over wat er mis is met de wereld en 1 mevrouw kon ik overtuigen nadat ze even haar zorgen had kunnen uiten. Soms moet er eerst wat uit voor er wat in kan. Stuntelend met loopfiets, peuter en uitgetrokken jassen liep ik met mijn a-viertjes door de wijk. Alles behalve een strak doordachte en perfecte aanpak. Maar gewapend met een grote glimlach en een ijzersterk geloof in de goedheid van de mens, gingen Alela en ik gestaag onze buurt door.

Wat gaat er veranderen?

Afgelopen week had ik samen met twee groene buren een gesprek met de projectmanager. Een hele vriendelijke man in een linnen blouse die ooit bijzondere vazen en schalen verzamelde en mijn collectie kringloopvaasjes dus wel tof vond. Een voormalig architect die het eiland waar ik ben opgegroeid kent en lief heeft en veel kennis heeft over duurzaam wonen. We spraken ruim 1,5 uur met elkaar: alle duurzame stappen kwamen voorbij. We hopen dat de verduurzaming van alle woningen in onze wijk over ongeveer een jaar kan starten. En dat onze wensen en ideeën erin zullen worden meegenomen. In december gaan we weer om tafel om te horen hoe het project verder zal lopen en wat wij als bewoners zelf nog kunnen oppakken.

Want isoleren, van het gas af, zonnepanelen en groene daken zijn de grote groene dingen. De dingen die overal zullen moeten gebeuren. Maar bewoners kunnen zelf nog veel meer kleine dingen doen, die samen heel impactvol zijn. Denk aan tegels wippen in de tuin en de buurt, elkaar helpen met voortuintjes, dagen om afval te rapen, regentonnen plaatsen in de tuin en voor huis, educatie over stoken en ventileren en andere groene keuzes in en om huis. De individuen achter die goed geïsoleerde, gasvrije, groene stroomhuizen zijn onmisbaar in het verhaal achter klimaatverandering. Samen kunnen we het verschil maken.

En dan nu achteroverleunen tot het volgende klimaatrapport..?

Ik ben heel blij dat dit balletje eindelijk is gaan rollen en kijk uit naar alle duurzame aanpassingen die volgend jaar zullen worden geïnstalleerd, verbouwd en bewerkt. Maar tot die tijd ben ik niet van plan om achterover te leunen. Het proberen te enthousiasmeren en helpen van mensen in mijn directe omgeving (familie, vrienden, buurt, school, etc) is een van mijn grootste milieudoelen van 2021. Dit project van mijn woningbouwvereniging is bij uitstek een mooie ingang hiervoor. Omdat mensen de duurzame keuzes letterlijk op hun dak en muren gedrukt krijgen, ontstaat er bewustzijn en gesprek over (andere) milieuvriendelijke keuzes.

En die bank?

Oef… en die bank? Zou het nog lukken dit jaar, om over te stappen van de Rabobank naar een duurzamere bank? 

….

Sorry, ik was even op de website van ASN-bank. Er is een overstapservice beschikbaar. Dat ziet er best haalbaar uit.

….

Oké, ik heb even mijn huidige bank gebeld en geïnformeerd wat ik moet regelen als ik ga overstappen met het hele gezin. Ook dit lijkt te overzien. Daarna heb ik gelijk mijn vrouw gebeld en zij was nog steeds enthousiast. Dus, we gaan het doen. Wordt vervolgd…