Er komen binnenkort blogs online over vormtekenen en nat vilten, maar vandaag eerst nat in nat schilderopdrachten voor kinderen! In januari vertelde ik in dit artikel wat nat in nat schilderen precies is, wat je ervoor nodig hebt, hoe je het aanpakt en waarom het zo waardevol is om te doen met kinderen. In deze blog hoop ik dat je inspiratie kunt opdoen voor leuke en leerzame schilderopdrachten met deze speciale nat in nat techniek!

Uit de vorm

Zoals ik in mijn blog over nat in nat schilderen al schreef, leent de schildertechniek zich bij uitstek voor vrij werk. Even niet nadenken, geen strakke lijnen, duidelijke vormen en “het moet iets worden”, maar gewoon vrij uit schilderen, kleuren beleven, genieten van het proces en het kunstzinnig bezig zijn. Nat in nat schilderen doe je vanuit je gevoel, niet – zoals bijvoorbeeld bij het natekenen van een bloem of gebouw – vanuit je hoofd. Er is minder concentratie nodig: je hoeft er alleen maar te zijn en te beleven. Ik schrijf “alleen maar”, maar dat is voor heel veel mensen en kinderen ontzettend moeilijk. Dat in contact treden met het gevoelsleven maakt het daarom onder andere zo’n waardevolle schildertechniek. Als je meer wilt weten over de voordelen en waarde van nat in nat schilderen, lees dan even dit terug.

Dat zal dan ook het uitgangspunt en het startpunt zijn van de schilderopdrachten die ik vandaag deel. We beginnen volledig in de kleur en uit de vorm. Naarmate je kind langer schildert of ouder wordt, kun je steeds meer de vorm opzoeken binnen deze techniek. Je neemt je kroost met deze schilderopdrachten mee op een reis door de kleurenwereld, maar later ook door de seizoenen! De natuur zit vol kleur, vorm en inspiratie. Veel plezier!

Wat heb je nodig voor deze schilderopdrachten?

• Schilderplank van hout of gerecycled kunsstof
• Schetspapier A3 of therapeutenpapier
• Zachte cellulose spons
• Schilderkwasten
• Theedoek
• Primaire kleuren (rood, geel, blauw)
• Potjes voor de verf
• Water

Je vindt meer linkjes naar al deze producten en tips over benodigdheden in het artikel over nat in nat schilderen.

Schilderopdrachten rondom kleurontmoetingen

Opdracht 1: de zon komt op

Je kind gaat de kleuren rood en geel tot een kleurenontmoeting brengen waardoor er oranje ontstaat. Kies van te voren een beeld dat bij jouw kind past. Bijvoorbeeld “een zee van klaprozen” op de onderste helft van het papier en “een stralende zon” op de bovenste helft. Op de horizon ontstaat het warme oranje van een opkomende zon. Of: “een warm vuur” onderin en “hete vlammen” waardoor er in het midden een stralend kampvuur ontstaat. Misschien komt er een draak voor in het verhaaltje. Als je dit lastig vindt of geen beeld kunt vinden dat aansluit bij je kind, vertel dan gewoon dat jullie kleuren gaan mengen. Jij kent je kind het best.

---

Vouw het A3 papier door midden en scheur het op de lijn in tweeën. Knip de hoekjes rond af, zodat er een A4 formaat papier ontstaat zonder scherpe hoekjes. Leg het verticaal op de schilderplank van je kind. Zet de rode en gele verf, aangelengd met water, klaar. En leg de penselen ernaast. Pak een bakje met water en zet deze samen met de cellulose spons en theedoek bij de schilderplank.

Maak samen met je kind het papier nat en droog het zoals uitgelegd in het artikel over nat in nat schilderen. Spreek het door jouw gekozen beeld verhalend uit en geef je kind de opdracht om onderaan het papier te beginnen met schilderen met rood, tot aan het midden van het papier. Laat je kind de kwast schoonmaken en vertel ondertussen het beeld dat van bovenaf ontstaat. Geef je kind de opdracht om van boven naar beneden met geel te schilderen. Als de kleuren bij elkaar komen, stimuleer je kind dan om de twee kleuren met elkaar te mengen zodat het door jou gekozen beeld in oranje verschijnt.

Als het papier gevuld is met drie mooie warme kleuren, praat dan even na: welke kleur is er ontstaan, wat vind je kind van de kleuren, hoe was het om te doen, waar doet het je aan denken? Laat het papier drogen op de plank en hang het als het droog is op een plekje waar je kind ernaar kan kijken.

Aandachtspunten:

• Als het mogelijk is, ga dan zelf ook rustig zitten bij je kind of schilder zelf ook. Als dit niet kan, bijvoorbeeld omdat je meer kinderen hebt die begeleid moeten worden, loop dan rustig rond en help waar nodig.
• Observeer je kind tijdens het schilderen: is het ontspannen of houdt het de kwast gespannen vast? Is het bezig met wat het zal worden of is het nieuwsgierig welke kleur er zal ontstaan? Zit het lekker te kletsen of zingen of wordt het juist stil? Wordt het papier druk en snel vol geschilderd, met penseelstreken die alle kanten op gaan, of werkt het rustig van links naar rechts? Krijgt je kind het warm of juist koud, krijgt dorst of honger? Observeer je kind gewoon rustig. Verbind er geen conclusies aan en probeer oordelen of irritaties (bijvoorbeeld om papier dat kapot gaat of verfpotjes die omvallen) los te laten.
• Als het punt is aangebroken dat de twee kleuren met elkaar moeten mengen, wat gebeurt er dan? Vindt je kind het lastig of ontstaat er binnen no time een warme oranje gloed? Zijn er duidelijke grenzen of lijnen? Wat overheerst? Het rood of het geel? Of is er een balans tussen de drie kleuren? Probeer ook hier geen oordeel op wat je ziet te drukken, maar gewoon rustig te observeren wat er gebeurt.

Opdracht 2: samen op zee

Een variatie op opdracht 1, maar dan met de kleuren blauw en geel. Bereid de opdracht op dezelfde manier voor, maar zet dan de kleuren blauw en geel klaar. Kies een beeld uit dat bij jouw kind past. Bijvoorbeeld “een kalme blauwe zee” onderaan het papier met een “stralende gele zon” bovenaan het papier en in het midden ontstaat een prachtig “groen eiland”. Volg dezelfde stappen, aandachtspunten en afronding als bij opdracht 1.

Opdracht 3: de avond valt

De volgende variatie de eerste twee schilderopdrachten. Met blauw en rood gaat je kind paars maken. Na deze opdracht heeft je kind alle kleuren van de regenboog tot zijn beschikking. Naast de primaire kleuren (rood, geel en blauw) kan het nu ook oranje, groen en paars maken. Als beeld voor deze opdracht kun je het vallen van de avond gebruiken: een “blauwe aarde” onderaan het papier en een “rode gloed van de ondergaande zon” bovenaan het papier en daartussenin ontstaat een diepe kleur paars voor de nacht. Volg dezelfde stappen, aandachtspunten en afronding als bij opdracht 1.

Het volledige kleurenspectrum

Opdracht 4: De regenboog

Een stapje verder in het mengen van kleuren is het maken van een regenboog, met primaire kleuren. De regenboog spreekt bij de meeste kinderen voldoende tot de verbeelding om aan de slag te gaan. Maar zo niet (of ter aanvulling) kun je ook een mooi verhaal erbij vertellen. Het verhaal van Noach bijvoorbeeld, met aan het einde de belofte van God. Maar er zijn veel meer verhalen over regenbogen. Je kunt er ook zelf eentje verzinnen. De regenboog staat voor hoop. Dus misschien gaat er een eenzame elf op zoek naar haar vriendjes en ziet ze na een lange wandeling door het donkere en best wel spannende bos een prachtige regenboog vanaf een heuvel en ziet ze daaronder haar vriendjes in de verte aankomen. Of misschien heeft het favoriete dier van je kind wekenlang in zijn holletje gezeten omdat het zo koud was en nu het lente is, gaat het naar buiten, rent het lekker rond en ziet het een prachtige regenboog aan de horizon.

Zet alle verfspullen klaar, met de drie primaire kleuren. Gebruik het hele A3 papier. Maak het papier samen nat en droog zoals uitgelegd in de blog over nat in nat schilderen. Laat je kind bovenin beginnen met rood. Daaroverheen en deels onder komt blauw, zodat er paars ontstaat met eronder een streek blauw. Daarna gaat je kind aan de slag met geel, zodat er in een deel van het blauw groen ontstaat, met daaronder een strook geel. Zorg dat er voldoende ruimte is voor het geel, want daarna gaat je kind weer aan de slag met rood, waardoor er oranje ontstaat onder het geel, met daaronder rood. Nu is de regenboog compleet: paars, blauw, groen, geel, oranje, rood.

Je kind hoeft niet perse in een boog te schilderen: dat is best ingewikkeld. Je kunt verschillende variaties van deze opdracht doen, in de loop van de tijd. Bijvoorbeeld door te beginnen met “een gele bal” in het midden van het papier. Daaromheen komt blauw, waardoor groen ontstaat tussen de twee kleuren. Daarom heen komt rood, zodat er paars ontstaat. Deze oefening is een mooie stap naar schilderopdrachten waar meer vorm en richting in voorkomen!

Opdracht 5: de aarde draagt en beschermt

Met de kleurontmoetingen heeft je kind toegang tot alle kleuren van de regenboog. Maar een van de mooiste kleuren ontbreekt nog: bruin. Tijdens het schilderen heeft je kind misschien al gevraagd: “wat gebeurt er als ik deze kleur met deze kleur(en) meng?” In deze opdracht gaan jullie dat samen ontdekken. Dat kun je doen aan de hand van het beeld van de aarde: de bodem. Je kunt een verhaal vertellen over zaadjes die in de aarde worden geplant, waarna er wortels gaan groeien en daarna groeien er allerlei plantjes en bloemetjes uit.

Gebruik voor deze opdracht ook weer een half A3 papier. Onderaan het papier gaat je kind de drie primaire kleuren met elkaar mengen, totdat er een diepe, gelaagde kleur bruin ontstaat. Daar kan het best wel eventjes mee bezig zijn. Bruin maken is erg moeilijk en er is geduld en doorzettingsvermogen voor nodig. Soms wordt het wat meer paars of wat meer groen, dan is het ineens weer heel geel of toch wel erg rood. Laag na laag ontstaat er de bruine kleur van de aarde. Het geeft helemaal niet als het papier gaat rullen of misschien zelfs een beetje stuk gaat: aarde is ook ruw en kan weerbarstig zijn.

Zorg ervoor dat de bovenste helft van het papier leeg blijft. Als de bruine bodem is gelegd kan je kind vrij schilderen met de kleuren die het nu tot zijn beschikking heeft. Laat het vrij, zonder opdrachten te geven. Kijk of je kind vanuit zichzelf gaat mengen, of het nog weet welke kleuren “bij elkaar horen” of het vragen stelt (“hoe maak je ook alweer groen?”) en wat er ontstaat. Alles is goed, jullie hebben samen het kleurenspectrum onderzocht en nu mag je kind zelf kijken wat het hiermee wil en kan doen!

Schilderopdrachten rondom complementaire kleuren

Opdracht 6: Tegenstellingen die elkaar versterken

Super fijn natuurlijk, al die kleuren die met elkaar mengen, vriendjes worden, nieuwe kleuren worden, regenbogen die ontstaan… Maar de wereld bestaat niet alleen maar uit ontmoetingen en harmonie. Er zijn ook heel veel tegenstellingen. En dat is niet alleen maar “oké”, dat is ook heel mooi. Tegenstellingen kunnen conflicten oproepen of afstand creëren, maar er kunnen ook hele mooie dingen ontstaan als je tegenstellingen samenbrengt. Het schilderen met complementaire kleuren kan daar op beeldende wijze uiting aan geven.

Complementaire kleuren zijn:

• rood en groen
• geel en paars
• blauw en oranje

In mijn blog over colour correcting heb ik al eens eerder verteld over complementaire kleuren. Complementaire kleuren zijn elkaars tegenpolen op het kleurenspectrum. Ze annuleren elkaar – als je bijvoorbeeld rode plekjes hebt op je huid, werk je die weg met een groene poeder en cream – maar ze versterken elkaar ook. Als je geel naast groen zet, wordt het bijna weggecijferd door het groen of gaat het er minstens in op. Als je geel echter naast paars zet, wordt het geel ineens heel krachtig en stralend. Door complementaire kleuren te onderzoeken ontdek je dat kleuren die met elkaar kunnen mengen niet alleen een bepaalde kracht en harmonie hebben, maar ook (juist) een “zwakte”: door het samenkomen leveren ze een stukje van zichzelf in. Door de complementaire kleur van een kleur op te zoeken, stuit je op een tegenstelling of conflict, maar ook op een hele bijzondere kracht. Doordat de kleuren niet “kunnen mengen” ga je ze ervaren in hun volledige potentie en worden hun kwaliteiten versterkt.

Deze kleurenleer kun je natuurlijk prachtig vertalen naar relaties tussen mensen en gevoelens. Twee vriendinnen die altijd heerlijk met elkaar samenspelen en helemaal in elkaar opgaan: daar teken je voor. Twee kinderen die steeds maar met elkaar botsen omdat de een rustig wil bouwen, terwijl de ander lekker wil buiten ravotten – daarvan denk je in eerste instantie niet “wat een goede match”. Maar juist door zulke ontmoetingen leer je veel over jezelf/ over je kind. Je gaat de individuele kwaliteiten zien van de betreffende kinderen. En misschien is er zelfs wel een realiteit denkbaar waarin deze twee totaal verschillende kinderen iets van elkaar leren en zo (nog) meer in balans komen. Zo gaat het in ontmoetingen tussen mensen, maar ook met conflicterende gevoelens en emoties in jezelf/binnenin een mens. Het leren leven met tegenstrijdigheden in jezelf is een levenslange les. Met nat in nat schilderopdrachten kun je op een veilige, leuke, laagdrempelige en vooral subtiele manier beginnen aan deze levensles.

Voor de schilderopdrachten met je kind rondom dit thema lenen dieren zich bij uitstek heel goed om bepaalde emoties te verbeelden. Een verhaal over een driftig rood kikkertje en een rustige groene rups die elkaar ontmoeten en samen iets moeten bereiken. Of over een bedenkelijke paarse uil en een vrolijk geel vlindertje die elkaar eigenlijk helemaal niet zouden moeten tegenkomen in de nacht. Of een nieuwsgierig oranje visje en een koelbloedige blauwe haai. Je hoeft tijdens de schilderopdrachten helemaal geen vertaling te maken naar menselijke emoties. Dat komt wel, of niet. Voor nu is het verhaaltje een speelse ondersteuning tijdens het schilderen met de complementaire kleuren.

Kies per opdracht twee aan elkaar complementaire kleuren uit (dus doe deze oefening op 3 verschillende manieren) en laat je kind vrij in het kiezen van vormen. Gebruik voor deze opdrachten het volledige A3 papier: tegenstrijdigheden vragen meestal om wat meer ruimte! Observeer tijdens het schilderen je kind, zoals eerder beschreven. Bekijk de schildering na afloop en de volgende dag als deze droog is: welke kleur neemt het meeste ruimte in, hebben de kleuren allebei hun eigen plek of wordt er een kleur “ingekapseld” of omhuld, is er alsnog een poging gedaan tot mengen of staan de kleuren echt op zichzelf, versterken de kleuren elkaar of valt er eentje van het papier af?

Volgende keer

In deze blog heb je schilderopdrachten gevonden waarmee je samen met je kind een kunstzinnige reis kunt maken door het kleurenspectrum. In een volgende blog met nat in nat schilderopdrachten gaan we het jaar rond, met opdrachtjes rondom de verschillende seizoenen!

Veel schilderplezier!