Ik ben geen doomsday prepper. Laten we daar maar mee beginnen. Enerzijds omdat ik de wetenschap volg en anderzijds omdat ik vertrouwen heb in de mens en ons vermogen om het tij te keren. Maar dat neemt niet weg dat het wijs is voor bepaalde natuurrampen maatregelen te treffen. De gebeurtenissen in Maastricht van afgelopen zomer laten zien dat niet alles te voorspellen is en dat je op sommige dingen voorbereid moet zijn. Het weer wordt, door de opwarming van de aarde, steeds extremer. Droogte, regenval, hittegolven, stormen, orkanen, tyfoons, bosbranden: ze zijn van alle tijden en komen overal ter wereld voor, maar door klimaatverandering nemen de intensiteit en frequentie toe. Wat adviseren wetenschappers en de overheid aan iedereen die in Nederland woont, als het gaat om goed voorbereid zijn op een natuurramp? Welke spullen moet je in huis hebben? Hoe kun je je voorbereiden op een natuurramp? Je leest het allemaal in deze blog!

Waarom voorbereiden op een natuurramp?

Waarom zou ik me eigenlijk voorbereiden op een natuurramp, vraag je je misschien af. Ik hou niet van paniek zaaien. Ook niet van dingen spannender of dramatischer maken dan ze zijn. Het gewone leven is al spannend genoeg. Maar ik probeer wel realistisch te zijn. We leven in een land dat grotendeels onder de zeespiegel ligt. De zeespiegel stijgt door de opwarmende aarde. Hoeveel de aarde opwarmt is afhankelijk van ons ingrijpen. Houden we ons aan het klimaatakkoord en zitten we in 2050 op net zero emissie (geen uitstoot), dan warmt de aarde tussen 1,5 en 1,7 graden op, ten opzichte van 1850-1900. Doen we niks en gaan we door met uitstoten zoals we nu doen, warmt de aarde tussen de 4,4 en 5,7 graden op. 

Deze getallen klinken misschien abstract, maar daarachter liggen miljoenen doden en klimaatvluchtelingen – dat zijn mensen – en miljarden aan schade – dat is geld. Alleen al door luchtvervuiling zouden er 150 miljoen méér mensen omkomen, als de aarde niet 1,5e graad maar 2 graden opwarmt. David Walace Wells brengt dat dodelijke getal even tot leven: dat is 25 maal de Holocaust. En dan zijn er nog alle sterfgevallen door hitte, door honger, door klimaatconflicten, door overstroming…

Hoeveel de zeespiegel stijgt is enerzijds afhankelijk van hoeveel de aarde opwarmt en anderzijds van kettingreacties. Een van die kettingreacties met betrekking tot de zeespiegel is het smelten van de ijskappen. IJs is wit en reflecteert zon, de oceaan is donker en absorbeert de warmte juist. Als de ijskappen smelten wordt er dus meer warmte geabsorbeerd door de donkere oceanen die ervoor in de plaats komen. Hierdoor wordt het proces van opwarming versneld. Kettingreacties zijn heel lastig te voorspellen, maar in de meeste gevallen maken ze de gevolgen vele malen ernstiger en groter dan voorspelbaar.

Volgens het laatste IPCC-rapport zal de globale zeepspiegel tussen de 0,6 en 1 meter stijgen. Dat lijkt weinig, maar per centimeter moeten ongeveer een miljoen mensen in laaggelegen gebieden vluchten. Nu wanen we ons in Nederland wat onaantastbaar met al onze slimme dijken en waterwerken. Maar dat is natuurlijk arrogant en dom. En los van die zeespiegel, de opwarmende aarde zorgt er ook voor dat de intensiteit en frequentie van heftige regenbuien en stormen vaker voor zullen komen. Wateroverlast komt dus ook gewoon uit de lucht vallen. 

Overstroom ik?

Er is een hele handige website overstroomik.nl waarop je jouw postcode kunt intypen en kunt ontdekken hoe hoog het water bij jou komt te staan, in geval van een overstroming. De website is een initiatief van Rijkswaterstaat, de veiligheidsregio’s, de waterschappen, het ministerie van infrastructuur en waterstaat, ministerie van justitie en veiligheid en het deltaprogramma. Op basis van jouw locatie en situatie (hoeveel je zou kunnen overstromen) kun je maatregelen treffen. De overheid heeft hier duidelijke richtlijnen voor, die je hier kunt nalezen. Belangrijk is om te weten dat er twee opties zijn: blijven of weggaan. En dat je op het moment suprème niet altijd goed zult kunnen inschatten wat de beste keuze is. Als je bijvoorbeeld vast komt te zitten, op een weg die is overstroomd, loop je mogelijk meer gevaar dan wanneer je op je zolder zit met de juiste middelen en maatregelen. Op de website van de overheid kun je lezen wat je moet doen en waar je aan moet denken in geval van blijven en in geval van vluchten. 

Voorbereiden op een natuurramp: wat heb je nodig en wat moet je weten?

In deze blog over het preppen voor een (natuur)ramp, ligt de focus op overstromingen en ga ik vooral in op waar je aan moet denken als je blijft (de natuurramp thuis moet uitzitten) en welke spullen je daarvoor nodig hebt. Dit zijn spullen die je op zolder/de hoogste plek in je huis kunt bewaren, bijvoorbeeld in een tas of koffer. Door ze in een tas te bewaren, kun je ze ook gemakkelijk meenemen als de overheid adviseert om toch te vertrekken in plaats van te blijven. De informatie is samengesteld op basis van de adviezen van de Nederlandse overheid. Kijk voor meer informatie over het voorbereiden op een natuurramp of een andere crisis op de overheidssite crisis.nl. Wij hebben enkele jaren geleden een noodvoorraad en nood-tas aangelegd voor crisissituaties. Niet alleen in het geval van een overstroming, maar ook bij ander noodweer, extreme tekorten of aanvallen waarbij je de deur niet uit kunt.

Rampenzender

Als er een ramp plaats vindt, kun je de meest up to date informatie luisteren via de rampenzender van jouw regio. Je vindt het overzicht hier. Volg de adviezen van je veiligheidsregio op. 

Doomsday lijstje: 

• Transistorradio (noodradio)

Bij voorkeur een die op verschillende manieren op te laten is, dus per usb, op zonne-energie en door eraan te zwengelen. Extra handig als het gelijk een zaklamp is.

Onderkoeling

Bij een overstroming is het belangrijk om een droge plek te vinden, bijvoorbeeld op zolder. Onderkoeling is een van de belangrijkste reden waarom mensen komen te overlijden in geval van een overstroming. 

Doomsday lijstje: 

• Handdoeken
• Dekens
• Warme kleding
• Isolatiedekens

De isolatiedekens (warmte- of redding dekens) zijn handig omdat ze behalve zeer effectief ook heel compact zijn. Met de zilveren kant naar binnen beschermen ze tegen kou en met de zilveren kant naar buiten tegen hitte.

Weg kunnen

Laat indien mogelijk gelijk aan familie en vrienden weten dat je veilig bent en waar je verblijft. Het is ook belangrijk dat je weg kunt komen, van de plek waar je je schuilhoudt. Bijvoorbeeld via een (dak)raam.

Doomsday lijstje: 

• Signaalfluitje 
• Wit laken (ook als signaal)
• Vluchtladder/brandladder
  Een vluchtladder is, net als brandblussers en een blusdeken, altijd wijs om in huis te hebben, in geval van brand. In geval van een overstroming kan de ladder helpen om weg te komen mocht dit nodig zijn. Maar ook een blusser kan van pas komen tijdens een ramp, bijvoorbeeld als er kortsluiting ontstaat.

• 

• 

• 

Wat heb je niet meer?

Als je woning overstroomt heb je (mogelijk) geen elektriciteit, geen gas, geen water, geen toilet en geen internet. Het is belangrijk om hier maatregelen voor te treffen: draai de gaskraan uit, zet alle elektriciteit uit, ontkoppel alle apparaten en stop zware (zand)zakken in het toilet en de wastafels, om te voorkomen dat de inhoud van je riolering naar binnen stroomt.

Doomsday lijstje: 

• Zaklamp en extra batterijen
• Kaarsen
• Waterbestendige lucifers

• 

• 

Water

Je kunt best wel even zonder eten, maar niet zonder water. Het is daarom wijs om altijd flessen water op voorraad te hebben. Als de kraan nog werkt, vul dan zoveel mogelijk bij.

Doomsday lijstje:

• Voor 3 dagen water (dus minimaal 2×3 water per persoon)
  Om verspilling te voorkomen controleer ik 2 keer per jaar de houdbaarheidsdatum van de flessen water. Als ze tot een einde komen, gebruiken we ze op (bijvoorbeeld op een verjaardagsfeestje) en vullen we aan.

Eten

Uiteraard is het heel fijn als je naast water ook eten hebt. Voor het geval je enkele dagen moet wachten op hulp. Denk hierbij aan houdbaar voedsel dat niet met warmte hoeft te worden bereid. Uiteraard kun je ook je kampeerspullen gebruiken om voedsel te bereiden.

Doomsday lijstje:

• Houdbaar voedsel zoals bonen, mais, erwten in blik, notenpasta, crackers, proteïne repen 
  Om verspilling te voorkomen ga ik 2 keer per jaar door onze noodvoorraad heen. Als de houdbaarheidsdatum van een product in zicht komt, gebruiken we het op en vul ik de voorraad aan.
• Zakmes
• Besteksetje en bakjes om voedsel in te doen

Medicijnen en EHBO kit

Als je medicijnen gebruikt, is het verstandig om altijd genoeg op voorraad te hebben. Verder is een goede EHBO kit natuurlijk onmisbaar. Hierin zit onder andere in: verschillende soorten pleisters, hecht strips, kompressen, alcohol, thermometer, schaar, brandwondengel en fixeertape. 

Doomsday lijstje:

• EHBO kit
• Medicijnen
  Denk aan paracetamol, ibuprofen, neusdruppels en medicijnen die je vast op recept gebruikt. Let ook bij de medicijnen op de houdbaarheidsdatum en vervang wanneer nodig.

Afval

Als je lang moet wachten, ontstaat er afval. Zorg dat je daarop bent voorbereid en hier hygiënisch mee om kunt gaan. 

Doomsday lijstje:

• Emmer, vuilniszakken en wc-papier, als tijdelijk toilet dat te verschonen is
• Vuilniszakken
• Reinigende handgel

Papieren

Voor het geval je moet vluchten of gered wordt en/of medische hulp nodig hebt, is het belangrijk dat je de juiste papieren bij je hebt. 

Doomsday lijstje:

• Identiteitsbewijs of paspoort
• Zorgverzekeringskaart
• Cash geld en pinpasjes

Anderen helpen

Don’t be an asshole en help je buren. Mensen overleven beter als ze elkaar helpen, dus het is ook in je eigen belang. Kijk of je met elkaar een communicatiesysteem kunt opzetten, zodat je elkaar kunt helpen in de vorm van voedsel en andere middelen, medische hulp en ondersteuning en emotionele steun. 

Ook als je niet in overstroombaar gebied woont, zijn er gevolgen. Je kunt alsnog zonder elektriciteit, gas of water komen te zitten en de riolering werkt mogelijk niet. Wellicht kunnen producten niet geleverd meer worden en kun je niet meer vrij reizen naar familie of werk. Ook kan het zijn dat er een beroep op je wordt gedaan voor hulp of het opvangen van mensen.

Als je moet vluchten

Als je alsnog moet vluchten, heb je alle bovenstaande spullen nodig. Maar behalve dat moet je aan nog een aantal aanvullende dingen denken.

Doomsday lijstje:

• Voldoende brandstof
• Regenkleding
• Goede, waterdichte schoenen
• Routekaart van de omgeving

Waardevolle spullen

Jarenlang stonden onze fotoalbums beneden, in het geval van een brand was dat natuurlijk wat ik wilde redden. Inmiddels staan ze toch maar op zolder, waar ze de grootste kans hebben op droog blijven. Het is kiezen tussen twee kwaden, want beide rampen zijn mogelijk. Het zal ook afhankelijk zijn van waar je woont wat jouw keuze is. Woon je in een bosrijk gebied waar in tijden van droogte veel kans is op branden, tref je andere maatregelen tijdens het voorbereiden op een natuurramp dan wanneer je in overstroombaar gebied woont. Of je nu moet vluchten voor water, storm of vuur, in alle gevallen geldt dat je materiele spullen weer opnieuw kunt kopen (en dus moet laten staan) en je alleen moet richten op de mensen die in veiligheid moeten worden gebracht.

Kop in het zand

Nou, lekker verhaal hè? Ik ben ook enorm opgeknapt van het schrijven van deze blog. #maarnietheus. Toen ik onze noodvoorraad ging aanleggen, enkele jaren terug, was ik daar een aantal dagen mee bezig. Uitzoeken welke spullen we nodig zouden hebben, wat we al hadden, wat we nog moesten kopen en waar, hoe we het moesten opbergen. Ik voelde mezelf in die dagen echt even wegzinken in een diep donker doomsday hol. Het zijn gewoon geen fijne dingen om over na te denken. 

Maar dat is geen reden om dan maar je kop in het zand te steken en het voorbereiden op een natuurramp te blijven uitstellen. Daarom heb ik deze blog toch maar geschreven (ondanks dat ik er totaal geen zin in had): ik hoop dat het jou helpt om in een veel kortere tijd alles te verzamelen en klaar te zetten voor noodgevallen. Het uitzoekwerk is gedaan, met directe linkjes naar minder voor de hand liggend materiaal, zodat je zo snel mogelijk klaar bent met preppen en alle gedachten aan natuurrampen, incidenten en aanvallen weer naar de achtergrond van je bewustzijn kunt schuiven. En hopelijk kan het daar gewoon blijven en heb je de spullen nooit nodig.