De afgelopen weken heb ik een geweldig boek geluisterd, van een beroemd koppel in de wereld van de relaties, communicatie en ruzie maken. Dit getrouwde stel uit de VS doet al ruim 50 jaar onderzoek naar liefdesrelaties. Hun inzichten – die een groot deel van hun waarde te danken hebben aan het feit dat één van de twee wiskundige is en de ander psycholoog, waardoor ze de wispelturigheid en complexiteit van de menselijke ziel hebben weten te vangen in keiharde cijfers en statistieken – zijn niks minder dan lifechanging. Als je al een tijdje rondvaart in de wereld van de psychologie & persoonlijke ontwikkeling weet je over wie ik het heb. En zo niet, dan raad ik je dubbel aan om verder te lezen. Want dit boek redt relaties. Of het nu de relatie met je geliefden is of met jezelf. Daarom wil ik één van de inzichten uit dit boek met jullie delen. Oké, misschien iets meer dan één, maar het begint allemaal met de vraag: valt dit probleem onder de 69%?
Goed ruzie maken
Voordat we in die vraag duiken, zal ik jullie even verlossen van een andere vraag. Over wie heb ik het? Het gaat om Julia en John Gottman. En het boek waar ik het over heb heet Goed Ruziemaken.
In het boek Goed Ruziemaken bundelen de Gottmans decennialang onderzoek naar relaties, communiceren en ruziemaken, op een overzichtelijke en behulpzame manier. Met behulp van AI en John’s wiskundige achtergrond hebben de Gottmans de interacties van duizenden koppels kunnen coderen en analyseren, waardoor ze met een nauwkeurigheid van 94% kunnen voorspellen of een stel bij elkaar blijft. Sterker nog, ze kunnen dit op basis van de eerste minuten van een ruzie tussen partners. Een aantal belangrijke factoren – de Gottmans noemen dit de 4 ruiters – spelen hierbij een essentiele rol. Als er sprake is van kritiek, minachting, defensiviteit en terugtrekken/negeren is de kans groter dat een koppel over 5 jaar uit elkaar is. Als je op dit punt denkt “wat deprimerend” – geen zorgen. Het boek gaat grotendeels over hoe je alle kennis, die de Gottmans hebben opgedaan de afgelopen 50 jaar, kunt toepassen om een fijne, gezonde, leuke, liefdevolle en gelukkige relatie (terug) te krijgen.
Want ruziemaken is niet het probleem. Sterker nog, ruzie maken is goed voor je relatie. Het kan een teken zijn dat allebei de partners zich veilig voelen, zich durven uitspreken, weten wat ze willen (of dit willen ontdekken), geinteresseerd zijn in elkaar, elkaar willen begrijpen, elkaar belangrijk genoeg vinden om de confrontatie aan te gaan, voor zichzelf en hun belangen durven opkomen en willen “vechten” voor (investeren in) hun relatie.
Maar… alleen als het goed gebeurt, dat hele ruziemaken. Vandaar de titel.. Goed Ruziemaken. Het is daarom ook aan te raden om, als je die hebt, dit boek samen met je romantische partner te lezen of luisteren.
Ik heb dit boek geluisterd op Storytel. Daar luisteren mijn dochters en ik al jaren boeken op. Ik vind Storytel fijn, omdat ze een groot assortiment Nederlands – en Engelstalig (en anderstalig) hebben én heel veel kinderboeken. Luisterboekjes zijn een leuk onderdeel van onze schermvrije opvoeding. In plaats van achter een schermpje kruipen, luisteren ze zo nu en dan luisterboekjes. Op momenten dat ze uitgespeeld of moe zijn, aan het opruimen of de was aan het doen zijn of in de auto zitten op weg naar de camping. Het is geen vervanging van voorlezen of zelf lezen – dat doen we ook gewoon iedere dag – maar een aanvullende manier van ontspannen, leren en verdwijnen in de wereld van de fantasie. Omdat ik veel romans lees, luister ik daarnaast graag non fictie boeken die gericht zijn op persoonlijke ontwikkeling, gezondheid, meditatie en ontspanning. Omdat ik met Storytel samenwerk, mag ik jullie 30 dagen gratis luisteren aanbieden. Om hiervoor in aanmerking te komen, kun je via deze link een Storytel- account aanmaken. Dit is in een minuutje gedaan en dan kun je gelijk beginnen met luisteren!
Als chronische vermijder, als het gaat over confrontaties en ruziemaken, vond ik de inzichten en handreikingen in dit boek baanbrekend, fascinerend en levensveranderend. Ik zou willen dat ik deze kennis jaren eerder tot me had kunnen nemen. Tijdens mijn huwelijk en scheiding bijvoorbeeld… Maar ook dat dit soort dingen op school worden beproken en geleerd. Ik raad het daarom ook iedereen aan om te lezen – of je nu relatieproblemen hebt of niet. Ik heb het gelezen omdat ik mezelf beter wilde begrijpen en meer zelfvertrouwen wilde krijgen in & over het uiten van mijn gevoelens, emoties, wensen en verlangens. Communicatie ligt zo aan de basis van alle interactie met de mensen om ons heen. Dit boek gaat je 100% zeker weer een stap verder helpen in helder, liefdevol, respectvol en effectief communiceren.
Ik vermeed in deze laatsts zin met opzet het woord “oplossingsgericht”. Want daar gaat – na deze wat lange inleiding (mijn excuses; ik vind het gewoon echt een enorm vet boek!) – deze column over.
Valt dit probleem onder de 69%
Een van de vele fascinerende inzichten en bevindingen in dit boek is de ontdekking van de Gottmans dat 69% van de problemen die koppels hebben niet is op te lossen. Ja. 69% van de dingen waar stellen over ruzieen is niet oplosbaar. Dat klinkt misschien negatief, maar dat is het niet. Het is essentiele kennis die je moet hebben om je perspectief te kunnen veranderen.
Iedereen die in een lange relatie of huwelijk zit kent ze wel – van die thema’s, gesprekken en ruzie die “iedere keer maar weer terugkomen”. We denken steeds “nu is het echt opgelost!” of “dit! dit is de oplossing!” gevolgd door teleurstelling als het toch wéér op tafel komt. Met alle negatieve gevoelens, beschuldigingen, vermoeidheid, frustratie en moedeloosheid als gevolg. Soms zo erg dat je op het punt aanbelandt dat die steeds terugkerende problemen – die maar niet “opgelost” worden – het einde van je relatie betekenen.
Oplosbaar of niet?
Voorbeelden van een oplosbare problemen: Je wilt niet altijd de gene zijn die de vuilnis buiten zet. Je herkent jezelf niet terug in de inrichting van jullie gezamenlijke huis. Je vindt de bestemming van jullie gezinsvakanties niet leuk.
Voorbeelden van een niet-oplosbare problemen: je vindt je schoonfamilie niet aardig, maar ze horen bij de persoon van wie je houdt en zijn daardoor een blijvend onderdeel van jouw en jullie leven. Jullie hebben allebei een veeleisende carriere en het is daarom lastig om tijd voor elkaar vrij te maken. Je partner vindt het lastig om met de gevolgen van jouw ADHD of chronische ziekte om te gaan.
Als je twijfelt of iets een niet-oplosbaar probleem is, vraag jezelf dan af: komt deze ruzie steeds weer opnieuw terug (jaar in jaar uit)? Is het niet een praktisch probleem maar heeft het meer te maken met jullie diepe of religieuze overtuigingen, emotionele leven of verleden of onderwerpen als wel/geen kinderen krijgen? Dan is het waarschijnlijk geen oplosbaar probleem.
Waarom is het verschil herkennen zo belangrijk?
Als je niet vanuit de “alle problemen hebben een oplossing” visie kijkt, maar vanuit het perspectief dat 69% van de problemen tussen stellen niet opgelost kunnen worden, ontstaat er een heleboel ruimte voor nieuwe vormen van communicatie. De meeste issues tussen stellen zijn geen problemen die opgelost moeten worden, maar een voort- durend gesprek. Als je er zo naar gaat kijken, kom je niet terecht in een neerwaartste spiraal van hoop-teleurstelling-kritiek-afstand. Maar in een opwaartste spiraal waarbij je altijd met elkaar in gesprek blijft, elkaar en jezelf steeds beter leert begrijpen & kennen en met elkaar in verbinding blijft. Je gaat automatisch op zoek naar wat er onder deze problemen ligt – welke angsten, oud zeer, overtuigingen en verlangens – in plaats van tegen elkaar zeuren of misschien zelfs schreeuwen over uitpuilende wasmanden, lege wc rollen en gebrekkig kaartlezen.
Iedere ruzie als kans
Iedere ruzie heeft de potentie om dieper met elkaar in verbinding te komen. Om elkaar én jezelf beter te leren kennen, te begrijpen en respecteren. En ja, natuurlijk kan het nog steeds vermoeiend zijn om hetzelfde gesprek steeds weer aan te moeten gaan, soms in nieuwe vormen, met nieuwe symptomen of uitingen, maar in de kern altijd weer hetzelfde onderliggende probleem. Het is en blijft een investering. Maar als je niet meer uitgaat van de overtuiging dat er een oplossing moet zijn, maar dat het een teken is dat je weer even met elkaar in gesprek moet om de verbinding rondom het onderliggende probleem te bespreken, ontstaat er zoveel ruimte!
Misschien heb je tijdens het lezen van dit artikel gelijk helder voor welke problemen dit geldt bij jou, in jullie relatie. Misschien begint het lichtje al ergens te branden. In dat geval, ga Goed Ruziemaken gelijk luisteren! Het zal je enorm helpen vanaf hier! Als je nog beetje zoekend bent, kan het volgende voorbeeld uit mijn eigen relatie misschien helpen om de 69%-theorie te laten landen…
Het groene monster
Ik ben nooit jaloers geweest in relaties. Ik ben 10 jaar getrouwd geweest en heb daarbuiten meerdere vaste relaties gehad. Jaloerzie behoorde niet tot het brede scala aan gevoelens en emoties die daarmee gepaard gingen. Tot ik in mijn huidige relatie ineens kennis maakte met dit groene monster. Ik begreep er niks van. En ik vond het, eerlijk gezegd, ook maar niks. “Ik ben geen jaloers type” was een overtuiging over mezelf waar ik niet alleen zeker van was, maar ook trots op was. Ik ben geen “zeurend, jaloers vriendinnetje, maar laat mijn partners vrij omdat ik ze vertrouw”. Ik kon het slecht verdragen dat ik op mijn 37e ineens niet meer aan die omschrijving voldeed. We spraken erover en ik dacht “oke, dan is het nu opgelost”. Mijn vriend dacht hetzelfde. En het kwam terug. We spraken er weer over. “Dan is het nu wel echt opgelost”. Weer niet. Hij werd er een beetje moedeloos van en ik verdrietig. Want waarom leek het steeds “opgelost” en stak het dan toch weer de kop op? We kregen er, na 2 conflictloze jaren zelfs onze eerste ruzie over. Als klassieke vermijders schrokken we hier alllebei van. Wat doet dit groene monster in onze relatie?
Pas tijdens het lezen van Goed Ruziemaken ging het kwartje vallen. De jaloerzie kwam steeds omhoog in periodes dat we elkaar weinig konden zien. We zijn allebei gescheiden, hebben onze eigen gezinnen met co- ouderschap, beiden ons eigen huishouden, baan, vrienden, familie, hobby’s… Als er teveel tijd overheen ging voor we elkaar weer zagen, raakte ik de verbinding kwijt en was ik bang dat hij die verbinding met iemand anders – die wel meer in zijn dagelijks leven paste – zou krijgen. Ik was niet bang dat hij vreemd zou gaan – ik vertrouw hem helemaal. Maar ik weet ook dat vreemdgaan station honderd is, in een lange weg van kleine stapjes op het pad van uit (of naar) elkaar groeien. De psychologen die dit lezen zullen vast ook gelijk denken “of misschien is het ook projectie? Dat ik bang was dat ik een nieuwe verbinding zou maken met iemand die meer in mijn dagelijks leven past…”.
Ruzie als symptoom van angst en verlangen
In beide gevallen is de jaloerzie (of de projectie) een symptoom van een onderliggende angst en een onderliggend verlangen. Een angst om uit elkaar te groeien en een verlangen om met elkaar verbonden te blijven. Omdat ik allerlei overtuigingen heb voor mezelf over “wat voor soort vriendinnetje ik wel/niet mag zijn” en wat ik wel/niet mag verlangen in een relatie, stopte ik dat allemaal weg. Maar het probleem met het wegstoppen van angsten en verlangen is dat ze altijd wel ergens tussendoor sijpelen of eruit komen. En vaak in een veel akeligere, lelijkere en bedreigendere vorm van het origineel. In mijn geval in de vorm van het groene monster. Dus nu als mijn jaloerzie de kop op steekt, zie ik het als een teken dat we weer even wat extra tijd voor elkaar moeten vrijmaken en ik moet kijken naar welke verlangens en behoeften er onbeantwoord zijn gebleven in de dagen of weken ervoor.
De emotionele bankrekening
Gedurende een dag wil je verbinding maken met je partner. Je wilt iets delen, vragen, vertellen, overdragen, uit handen geven, aanbieden, geven, noem maar op. En die ander ook. Maar in 75% van de gevallen is de beschikbaarheid, om die verbinding te maken, niet op elkaar afgestemd. Dat kan om iets heel simpels of logistieks gaan: jij hebt iets te vertellen maar je partner zit in een werkoverleg. Maar zodra je elkaar ‘s avonds weer ziet, kun je het alsnog delen. Het kan ook om iets ingewikkelders en structurelers gaan: je partner wil graag ieder weekend er samen op uit met het gezin, maar jij heb veel meer behoefte aan tijd voor jezelf, vrienden en hobby’s. Wat het ook moge zijn, in 75% van de gevallen sluiten onze verlangens en behoeften rondom het maken van verbinding niet op elkaar aan. En dat heeft gevolgen voor jullie “emotionele bankrekening”. Die loopt langszaam leeg. Want we zijn wezens die behoefte hebben aan verbinding. Hoe leger je bankrekening, hoe minder je te geven hebt aan elkaar op alle fronten.
Aangezien mijn vriend en ik ook nog allebei een eigen huishouden, eigen gezin en niet naadloos op elkaar aansluitende co-ouderschapsregelingen hebben, durf ik nog wel een paar procentjes daar bovenop te tellen. Als mijn emotionele bankrekening leeg loopt of zelfs in de min komt, vertaalt zich dat naar jaloerzie. Het is een teken dat we weer even samen moeten “sparen”. We vinden elkaar altijd weer in klimsessies, museumbezoekjes, kampeertrips, tochten op de racefiets, wandelingen in de natuur, tot diep in de nacht praten en tal van andere activiteiten. En dan voelt de jaloerzie als een vage fluistering uit een boek dat ik jaren geleden heb gelezen en staat te verstoffen op een vergeten plank.
Nu ik dit allemaal weet, wil ik – allereerst: deze kennis en dit boek met jullie delen, want zo ongeveer iedereen met een relatie die ik spreek heeft terugkerende issues – eerder gaan herkennen als mijn emotionele bankrekening leeg begint te raken. Ik wil niet steeds een noodmelding krijgen als ik rood sta, maar mijn eigen zaakjes in de gaten houden, zodat ik kan voorkomen dat er uberhaupt te weinig op mijn rekening staat. En ondertussen samen sparen voor de toekomst – een emotionele buffer opbouwen – zodat ook in periodes dat we elkaar weinig kunnen zien, bijvoorbeeld als hij moet reizen voor werk – we kunnen putten uit de reserves.
De 69% in de relatie met jezelf
Je kunt dit inkijkje in mijn relatie hopelijk gebruiken om een vertaalslag te maken naar die van jou. Of, als je geen romantische partner hebt, naar de relaties die je hebt met vrienden, familie, collega’s of… jezelf!
Want iedereen heeft problemen in en met zichzelf die steeds maar weer terugkeren. Misschien is het dat sportabonnement dat iedere maand van je rekening afgaat, maar waar je al maanden geen gebruik van hebt gemaakt, ondanks dat je afgelopen januari voor het vierde jaar op rij had besloten dat je dit jaar “toch echt iedere week ging sporten”. Je dacht dat je “Het Sport-Probleem” nu toch echt had opgelost met deze nieuwe sportschool/sport/app. Maar in werkelijkheid behoort het tot jouw 69%. Sporten is een voort-durend gesprek dat je met jezelf moet blijven voeren, niet iets dat je één keer oplost en dan ga je tot het einde der tijden iedere week braaf 3x hardlopen. Het is een commitment die je dag in dag uit weer met jezelf maakt. En wanneer dat een periode lang niet lukt, is het waardevol om te kijken wat daar onder ligt: wat het onderliggende probleem is van deze periodes van inactiviteit. Je gaat het gesprek, de verbinding, met jezelf keer op keer aan, in plaats van dat je boos bent op jezelf dat het “nu toch weer niet is gelukt”. Blijf ook tijdens “de ruzie met jezelf” weg van de 4 ruiters (kritiek, minachting, defensitiviteit en negeren). Je leert jezelf steeds beter kennen, begrijpen en respecteren, waardoor je makkelijker liefdevolle en gezonde keuzes kunt maken.
Ruzie als weg naar verbinding, respect en liefde
Dus, volgende keer als je tegen een probleem aanloopt, of dat nu in je relatie met je partner of in relatie met jezelf is, vraag jezelf dan af? Hoort deze ruzie tot de 69%? Oftewel, is het een oplosbaar probleem of niet? En van daaruit kies je de gepaste aanpak. Is het oplosbaar? Top! Kom tot een praktische oplossing waar jij of jullie achter kunnen staan, voer het uit en laat de urzie achter je. Behoort het tot de niet-oplosbare problemen? Prachtig! Ga met elkaar in gesprek: luister naar elkaar, probeer elkaar te begrijpen, leer elkaar beter kennen, help elkaar om jezelf beter te leren kennen en begrijpen. Grijp de ruzie aan als manier om met elkaar in verbinding te komen. De druk van De Oplossing is eraf. Een wereld van verbinding, respect en liefde is wat overblijft. Natuurlijk kun je, na verloop van tijd, nog steeds bepalen dat je niet verder wilt met deze persoon en de onoplosbare problemen die bij deze relatie horen. Deze inzichten zijn geen excuus om in ongezonde, ongelukkige of onveilige relaties te blijven vastzitten. Ze brengen gelijkwaardige partners, die interesse, liefde en respect voor elkaar voelen hopelijk beter in verbinding.
ad – partner