Ruim anderhalf jaar geleden besloot ik volledig te stoppen met alcohol drinken. Het bleek een van de beste beslissingen ooit te zijn en ik merk de voordelen er nog steeds iedere dag van. Het is net als keuzes als plantaardig eten, milieubewust leven en schermvrij opvoeden een gewoonte geworden. Maar één ding bleef knagen. Mensen hebben tal van redenen om alcohol te drinken. Ik vind het allemaal prima, doe gewoon je ding. Van één werd ik echter nog steeds een beetje onzeker. De overtuiging van velen dat alcohol “sociale smeerolie” is. Dat het een (dé) manier is om in sociale situaties, met name in groepen of als men elkaar niet zo goed kent, mensen te laten ontspannen en zich sneller open te stellen voor elkaar. Alcohol helpt om je minder op je hoede te voelen, kwetsbaarder te durven zijn – een soort social equalizer... Maar kan dat ook anders?
Je muren laten zakken zonder alcohol
Vorige week was ik met mijn dochters op een natuurcamping op de grens bij Belgie. Een prachtige plek, op een mooi landgoed, met relaxte mensen, bijzondere activiteiten en een hele fijne sfeer. Na een van de yoga lessen die we dagelijks kregen aangeboden, werden we uitgenodigd om een aantal vragen te beantwoorden. Dat mocht in een klein groepje of met één iemand anders of gewoon alleen. Er ontstond heel snel een hele open, kwetsbare en warme verbinding. We kenden elkaar niet en toch – de combinatie van de activiteit, de omgeving, de docent, de mensen en de vragen: bijna iedereen liet zijn natuurlijke bescherming of muren zakken en kon open zijn en de verbinding aangaan. Later die week waren er meer van dit soort momenten en activiteiten waardoor ik dacht “wat bijzonder dat dit allemaal gebeurt zonder alcohol”. Mijn groeiende overtuiging, dat alcohol écht niet nodig is, voor niks (buiten een lab of operatiekamer), kreeg op deze camping ineens wortels in de aarde.
Dus, ik besloot er een blog over te schrijven. Gewoon om eens te onderzoeken welke activiteiten nog meer “hetzelfde effect als alcohol hebben” in sociale situaties. Wat de gemeenschappelijke factoren zijn (als die er al zijn, dat gaan we onderzoeken). Wat het van ons vraagt, om echt anders hiernaar te kijken – want we zijn allemaal gesocialiseerd om alcohol normaal te vinden en als een geaccepteerd en vaak zelfs onmisbaar onderdeel van onze samenleving te zien. Misschien drink je al heel lang geen alcohol, of heb je het uberhaupt nooit gedaan en is dit allemaal gesneden koek. Dan kan het fijn zijn om dit artikel te lezen als herkenning of erkenning van jouw gevoelens en overtuigingen. Misschien ben je net gestopt met drinken of wil je graag stoppen en worstel je met jouw of andermans overtuigingen rondom alcohol en sociale barrieres. Of misschien ben je een hele tevreden drinker, maar zoek je naar nog meer manieren om met anderen in verbinding te komen, bijvoorbeeld in situaties waarin alcohol niet gepast is, bijvoorbeeld als er kinderen, collega’s, clienten of patienten bij zijn.
Nuchtere koek
Ik zal proberen om het zo nuchter mogelijk te houden 🙂 Niet alleen letterlijk natuurlijk, omdat alle activieiten alcoholvrij zijn, maar ook in de andere zin van het woord. Sommige activiteiten kun je misschien gauw markeren als zweverig of spiritueel en wegwuiven als dit “niet jouw ding” is. Maar, na 20 jaar yoga (en 20 jaar drinken) kan ik je vertellen dat je na een avond yoga veel steviger met twee benen op de grond staat, dan na een avondje zuipen. Dus, probeer je vooropgezette overtuigingen over wat “zweverig” is voor nu even sneller achterover te slaan dan die tequila’s uit je studententijd en open je blik voor een nieuw perspectief!
8 Activiteiten die hetzelfde effect hebben in sociale situaties als alcohol
1. Yoga
Daar beginnen we natuurlijk mee, omdat het idee voor dit artikel begon na een van de yogalessen die ik volgde. Samen in een groep yoga doen kan hetzelfde effect hebben als alcohol in sociale situaties, in de zin van dat je je na zo’n les sneller & gemakkeijker eerlijk, kwetsbaar en gevoelig kunt open stellen. Yoga brengt je in contact met je lichaam – soms is dat heel confronterend. En vaak brengt het je ook in contact met je gevoel. Een yogales kan veel losmaken. Ik voelde regelmatig tranen opkomen tijdens een les. Niet omdat ik verdrietig was, maar omdat er gewoon even iets werd aangeraakt door wat een docent zei, een oefening die ik deed of gewoon door rust en ontspanning ervaren. Even tijd voor mezelf in het drukke moederschap of in spanningen van het leven. Ik werd niet overstuur: het gevoel ebte ook weer rustig weg, maar ik vind dit soort momenten altijd heel waardevol, dat ik dat allemaal mag en kan voelen. Als zo’n les ook nog eens op een mooie plek is (de les in kwestie was op een eilandje midden in een meertje, in het ochtendzonnetje, omringd door bomen) en de docent de juiste snaar weet te raken (deze was heel grappig, oprecht, innemend, relaxed en vriendelijk) ontstaat er al gauw een goede sfeer onder de deelnemers. Na afloop kregen we de volgende vragen/zinnen om voor onszelf te beantwoorden/in te vullen (en eventueel met elkaar te delen):
- Waar ben je dankbaar voor? zeg hardop: Ik ben dankbaar voor…. (noem er minstens drie en begin ieder ding steeds met “Ik ben dankbaar voor..”)
- Wat gun je jezelf? zeg hardop: Ik gun mezelf…
- Wat is je intentie voor deze dag? zeg hardop: Vandaag ga/wil/mag/zal ik…
Behalve dat het voor jezelf heel waardevolle informatie is, om stil te staan bij waar je dankbaar voor bent, je jezelf gunt en wat je intenties zijn voor de dag, is het ook een hele mooie manier om anderen beter te leren kennen. Je komt erachter wat en wie belangrijk is voor iemand (dankbaarheid), waar die persoon mee worstelt (gunnen) en waar die persoon naar verlangt (intenties). Dat zijn prachtige inkijkjes in iemands wil & wezen!
2. IJsbad
Ik doe sinds 2 jaar aan cold dippen, maar ik had nog nooit een ijsbad gedaan. Het schijnt voor vrouwenlichamen niet zo goed te zijn. We zitten anders in elkaar dan mannenlichamen en wat bij mannen een kickstart geeft qua stress, zorgt bij vrouwen voor een te heftige stress reactie. Maar, ik was natuurlijk wel nieuwsgierig. Dus ik besloot het gewoon te proberen. Ik voelde me sterk en gezond en zat op een goed punt in mijn cyclus om het uit te proberen. Het was een super vette ervaring, omdat ik me daarna heel energiek en blij voelde. Maar ook omdat we hele goede uitleg kregen vantevoren en samen ademhalingsoefeningen deden als groep. Maar waarom het een “alcohol moment” was, kwam door de gesprekken die ik voerde met de mannen vooraf en achteraf. Je staat daar een beetje te koekeloeren naar dat bad en de begeleider – die er precies zo uitzag als je verwacht dat iemand die ijsbad-cursussen geeft eruit ziet – en dan komen er al gauw gesprekjes op gang:
Goh, heb jij dit wel eens gedaan? (zowel ja als nee leveren interessante gesprekken op)
Doe jij ook aan cold dippen (iedereen die dit doet heeft een goed verhaal, trust me)
Wat verwacht je ervan? (haha, dat het koud is, ja en daarna volgen de echte antwoorden)
En dan na afloop! Iedereen klapt voor elkaar, nog even een boks, de euforie of ontspanning. Het is een prachtige ijsbreker, zo’n ijsbad…Ik raad je het natuurlijk wel aan om onder begeleiding van iemand die “erop zit” te doen.
3. Ademhalingsoefeningen
Ik sprak met een van de camping eigenaren over dit onderwerp – dit sans alcohol onderwerp – en hij noemde gelijk nog twee activiteiten: ademhalingsoefeningen en “elkaar in de ogen kijken”. Beide best wel intiem en misschien zelfs intimiderend. Maar tot drie uur ‘s snachts met elkaar in de kroeg hangen en praten over je jeugd tot je bijna van je barkruk valt om vervolgens naar buiten te strompelen en het gespuis van de nacht te trotseren op weg naar huis is óók intiem en intimiderend. Dus, let’s dive into this one.
Ademhalen is letterlijk onze levensbron. We doen het de hele dag door. En we doen het meestal verkeerd. Te snel, te kort, te hoog, te sporadisch, te spastisch, te gespannen, te gedwongen. We nemen al die frisse (en vaak ook onfrisse) lucht voor lief en staan gedurende de dag niet vaak stil bij hoe we ademenen. En of we op de juiste, meest efficiente en gezondste manier ademhalen. Ik ben geen adem coach. Sterker nog, ik weet dat ik verkeerd ademhaal. Ik doe iedere dag 3 kwartier yoga en zelfs dan zijn er vaak momenten dat ik mij niet bewust ben van mijn ademhaling. Goed ademhalen is een van die dingen waarvan ik weet dat ik ze moet aanpakken, maar steeds onderaan mijn lijstje duw. Ik kon op de camping een ademsessie doen, maar ik had een fantastisch excuus om niet met de cursus mee te doen. Ik vind het confronterend, vermoeiend en vervelend. Maar, als ik ademhalingsoefeningen doe, voel ik ook vaak iets loskomen, in beweging komen of zelfs veranderen in mezelf. Het is een heel krachtig middel. Een goede ademsessie – again, door iemand die daarop zit – kan veel losmaken bij mensen. In een veilige omgeving daar met elkaar over praten daarna kan een enorme alcohol-effect hebben. Zie jij het je gestresste collega’s al doen?
Ik begrijp dat ademhalen met elkaar al een stapje buiten je comfort zone kan zijn, dus “elkaar in de ogen kijken” zal ik alleen als + activiteit erbij noemen. Gewoon als optie, mocht je je hier helemaal in thuis voelen.
4. Kunst
Ik heb tijdens en na mijn studie Kunstzinnige Therapie een aantal keer kunstzinnige sessies bij bedrijven georganiseerd. Bijvoorbeeld als er problemen speelden binnen een team of afdeling, als ze aan bepaalde doelen wilden werken of gewoon aan hun teamgevoel wilden bouwen. Kunstzinnig en creatief bezig zijn kan veel losmaken bij mensen. Maar ook vaak op een onbewust niveau. Ze zijn lekker bezig – vaak met een activiteit die ze al jaren niet hebben gedaan, zoals schilderen – en ontspannen. Ze zijn minder op hun hoede, soms zelfs een beetje jolig, minder serieus of komen zelfs in contact met een meer kinderlijk deel van zichzelf. Er gebeuren in zulk soort sessies altijd hele bijzondere dingen, zeker als je in groepjes aan één kunstwerk werkt (wie neemt de leiding, wie neemt de meeste ruimte in beslag op het papier, wie neemt een klein, afgebakend hoekje voor zichzelf) of als je mensen laat doorschuiven en in het kunstwerk dat een collega is gestart mag verder schilderen. De gesprekken die na afloop ontstaan – uiteraard met behulp van specifieke vragen – zijn heel inzichtgevend, confronterend en bijzonder.
5. Muziek & dans
Wat voor kunst geldt, geldt ook voor muziek. Weer op een ander niveau, maar muziek is net als kunst heel universeel en raakt mensen vaak buiten het cognitieve en intellectuele, direct in het gevoelsleven en het hart. Muziek maakt veel los, maar verbindt mensen ook. Samen muziek maken, maar ook erop dansen, kan een intimiteit creeren die je anders niet had ervaren. Een voorbeeld is esctatic dance, waarbij je – uiteraard zonder alcohol – vrij en ongedwongen danst op bepaalde ritmes.
6. Boulderen
Ik ben na mijn scheiding gaan boulderen (ongezekerd klimmen aan een muur tot 4 meter) en het is een hele bijzondere manier gebleken om – behalve heel snel heel sterk te worden – veel mensen en ook vaak goed te leren kennen. Je brengt meestal uren met elkaar door in zo’n klimhal, waardoor je tussen het klimmen flink wat afkletst. Vaak gaat dat over routes en blessures, maar soms of in toenemende mate ook over andere dingen in het leven. Ik denk dat het element van spel (de klimhal is echt een grote speeltuin voor volwassenen) en het plezier dat de meesten ervaren tijdens het klimmen, mensen losser en vrijer maakt. Daardoor sta je gemakkelijker open voor nieuwe contacten en gesprekken. Maar ook omdat het niet moet of hoeft: je kunt het ook gewoon alleen maar over boulderen hebben, jarenlang – elkaars naam niet eens te weten. Maar, als je wilt, kun je ook vriendschappen opbouwen. En ik heb ervaren dat de boulderhal bij uitstek een plek is waar je als volwassene gemakkelijk en relatief snel nieuwe vrienden kunt maken!
7. Iets "nieuws"
Dit klinkt misschien wat wazig: iets “nieuws” doen. Maar als je in groepsverband iets gaat doen wat jullie allemaal nog nooit eerder hebben gedaan heb je een gouden beker te pakken als het gaat om nieuwe sociale connecties maken. Dat kan ingewikkeld zijn als je dit als vriendengroep of collega’s wilt doen, want wat voor de een nieuw is, kan voor de ander een wekelijkse hobby zijn. Maar begeleidde activiteiten als samen suppen, surfen, bomen klimmen, paardrijden, dansen, vlotten of hutten bouwen of één van de 6+ activiteiten die ik hierboven heb beschreven, kunnen een voorbeeld zijn. Als je iets gaat doen wat je nog niet eerder hebt gedaan heb je gelijk goede gespreksonderwerpen zowel voor- als achteraf, een verbindende factor en vaak een soort jubelgevoel achteraf (we did it!).
8. Een groter doel
Een groter doel, dat kan ook weer van alles zijn. Ik denk natuurlijk als eerste aan de klimaatcrisis. Dus samen iets doen voor de aarde. Samen geld inzamelen voor Trees for All bijvoorbeeld, door te hardlopen, wandelen, bomen te planten, een ouderwetse bakesale of carwash te organiseren een tweedehands markt op school. Maar je kunt natuurlijk ook voor humanitaire doelen gaan. Er is genoeg genocide, femicide, hongersnood, vluchtelingencrisis en diereleed op onze planeet – ter “inspiratie”… Goed doen, geeft mensen een goed gevoel. We willen allemaal graag iets betekenen voor anderen, voor de grote problemen in de wereld. Dat samen doen, verbindt.
Maar een groter doel kan ook iets ander individu-overstijgends zijn. Cultuuroverstijgend bijvoorbeeld! Denk aan samen met elkaar een muziekavond bijwonen met Antilliaanse of Surinaamse muziek, een kookavond met Turks of Libanees eten, een dansavond met … vul maar in! Welke roots hebben je collega’s, vrienden of clubgenoten? Welke elementen van die culturen willen jullie samen beter leren kennen, beleven en vieren? Het is een mooie manier om elkaar beter te leren kennen, maar door de elementen van muziek, dans, tradities, feesten en eten worden veel mensen losser en opener, waardoor je het “alcohol gevoel” extra gaat beleven.
