Over precies een maand, op 17 maart 2021, mogen we weer stemmen. En hoewel je stemrecht natuurlijk nooit iets moet zijn wat je voor lief neemt, zeker niet in een wereld met zoveel dictaturen, is het gemakkelijk om bij sommige verkiezingen te denken “ach, wat maakt het uit” of “ik heb het zo druk, het zal allemaal wel”. Maar volgende maand moeten we alles aan de kant zetten om te stemmen. Ik schreef het al in de blog met mijn milieudoelen voor 2021: mijn allerbelangrijkste milieudoel van dit jaar kost me maar een paar minuten. Stemmen is nog nooit zó belangrijk geweest. In deze blog leg ik uit waarom en zet ik de klimaataanpak van 12 politieke partijen op een rij, in ‘de groene stemwijzer’.
De klimaatcrisis
In 2030 moet de CO2 uitstoot met 55% zijn verminderd en in 2050 met 100% willen we de planeet leefbaar houden voor onze kinderen en kleinkinderen, aldus het Intergovernmental Panel of Climate Change (IPCC). Na 2050 moeten we nog een stap verder, naar een CO2 negatieve samenleving (“negative emission”), waarbij al aanwezige CO2 wordt opgeruimd uit de atmosfeer en veilig opgeslagen, om de gezonde balans van de planeet weer te herstellen. Mocht je even vergeten zijn in welk jaar we leven: het is 2021. Als we doorgaan op de huidige manier, bereiken we binnen 5 tot 10 jaar de 1,5 graag opwarming van de aarde. Dit betekent niet alleen dat bosbranden, hongersnoden, hittegolven, tyfoons, orkanen en stormen steeds meer aan de orde van de dag zullen zijn en dat er miljoenen klimaatvluchtelingen bij zullen komen. Het betekent ook dat de zeespiegel verder zal stijgen. Minstens een meter, maar misschien wel 2 meter 40 in het jaar 2100, is de beste voorspelling. Lees hier meer over de gevolgen van klimaatverandering.
Lees ook: Natuurrampen ten gevolge van klimaatverandering die zich NU voltrekken
Beloftes en fossiele brandstoffen
Ondanks het Parijsakkoord, waarin overheden beloven er alles aan te om onder de 2, maar liefst 1,5 graad opwarming van de aarde te blijven, laat het huidige politieke beleid – wereldwijd – iets heel anders zien. Met de koers die we nu varen stoten we in 2030 120% meer uit dan wat zou mogen, willen we onder de 1,5 graad opwarming blijven. Dit komt omdat overheden ondanks hun beloftes blijven investeren in fossiele brandstoffen. Dat maakt de verkiezingen van 2021 tot de allerbelangrijkste verkiezingen ooit. De toekomst van onze planeet – en dus de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen – hangt er letterlijk van af.
Alleen al door luchtvervuiling zouden er 150 miljoen méér mensen omkomen, als de aarde niet 1,5e graad maar 2 graden opwarmt. David Walace Wells brengt dat dodelijke getal even tot leven: dat is 25 maal de Holocaust. En dan zijn er nog alle sterfgevallen door hitte, door honger, door klimaatconflicten, door overstroming…
De macht van het individu
Er is ontzettend veel wat jij kunt doen, vanuit huis, als klimaatactivist domesticus. Als individu kun je een heel eind komen als je CO2 neutraal wilt leven. De meest zinvolle dingen nog een keer kort op een rij:
- Stap over op plantaardige voeding en eet zoveel mogelijk biologisch en binnen het seizoen
- Stop met vliegen en autorijden
- Koop tweedehands spullen in plaats van nieuw
- Kies voor plastic vrije en zero waste opties als je voedsel, cosmetica en gebruiksvoorwerpen koopt
- Stap over op groene energie uit Nederland
Deze groene stappen zijn zinvol en hebben een grote impact omdat je niet alleen bent. Je bent met een heel leger van individuen die iedere dag groenere keuzes maken. Wat jij consumeert, maakt uit. Want grote bedrijven passen hun productie daar op aan. Net als dat waar jij voor kiest, als burger in een democratisch land, wat uit maakt. Omdat de overheid haar beleid daarop afstemt.
Waar we minder invloed op hebben
We hebben relatief weinig invloed op wat overheden uiteindelijk doen. Op de vervuilende investeringen die ze maken. Naar welke lobbyisten ze luisteren. Welke korte termijn belangen ze dienen boven het grotere belang. Welke gigantische bureaucratische rompslomp de wielen van verandering keer op keer doen vertragen of zelfs tot stilstand doen komen.
Relatief weinig invloed. Als in, minder invloed dan bijvoorbeeld op de keuze om iedere plantaardig te eten of je auto weg te doen. Maar je hebt wel degelijk invloed. Door te stemmen. Door massaal kenbaar te maken, door middel van je kiesrecht, dat je klimaatverandering serieus neemt en dat je wilt dat de overheid de klimaatcrisis ook als zodanig gaat bestrijden. Per direct. Termijn overbruggend en partijprogramma overstijgend. Dat is algemeen belang. Daarom heb ik de groene stemwijzer gemaakt.
“Een temperatuurstijging van 3,7 graden zou volgens minimaal een schatting kunnen leiden tot 551 biljoen dollar aan schade; de totale rijkdom van onze huidige wereld bedraagt 280 biljoen dollar”
De onbewoonbare aarde, David Wallace Wells
Maar welke partijen vechten voor dat algemeen belang?
De vraag die voor velen overblijft is: maar waar moet ik op stemmen? Welke partij wil echt vechten tegen klimaatverandering? Welke partijen gebruiken niet alleen mooie woorden, maar wilden de klimaatcrisis daadwerkelijk als een crisis bestrijden? Wat jij gaat stemmen straks, dat is aan jou. Ik hoop vooral dat mijn gespit in partijprogramma’s, voor de groene stemwijzer, je gaat helpen om een keuze te maken. Als de partij die aansluit bij jouw klimaateisen niet de partij is waarop je wilt stemmen, hoop ik dat de groene stemwijzer je inspireert om van binnenuit verder te strijden: om bij jouw partij klimaat hoger op de agenda te krijgen door je wensen kenbaar te maken, bijvoorbeeld per brief of via je netwerk of platform.
Klimaat in de verkiezingsprogramma’s
Hieronder vind je een waardering van de politieke partijen, op basis van hun klimaatbeleid. De waarderingen (de “sterren voor de planeet”) in de groene stemwijzer zijn niet perse van toepassing op de hele politieke partij. Dat oordeel kun je zelf vellen, door op de roze linkjes te klikken, zo ga je naar het complete verkiezingsprogramma van de partij in kwestie.
De groene stemwijzer
Partij voor de Dieren: "Idealisme is het nieuwe realisme"
Verkiezingsprogramma: Plan B (omdat er geen Planeet B is)
Een groene planeet is niet slechts één hoofdstuk in het partijprogramma, maar de rode (of beter gezegd, groene) draad. In alles – of het nu over gezondheidszorg, landbouw, onderwijs, infrastructuur of huisvesting gaat – is het uitgangspunt: hoe kun je dit zo milieuvriendelijk mogelijk doen. Maar ook: hoe zorgt milieuvriendelijker leven ervoor dat heel veel van de huidige problemen waar we tegenaan lopen, worden opgelost, puur omdat we beter voor de planeet, onszelf, de dieren en elkaar gaan zorgen?
Aantal sterren voor de planeet: 10
Groen links: "We roepen de klimaatnoodtoestand uit"
Verkiezingsprogamma: Tijd voor nieuw realisme
De klimaatcrisis staat op nummer 1. Groen Links roept de klimaatnoodtoestand uit. Daarna gaan ze over op andere hoofdstukken in het verkiezingsprogramma. Heel sociale vraagstukken, alles gericht op een eerlijke, solidaire samenleving. Maar klimaatverandering blijft een los hoofdstuk.
Aantal sterren voor de planeet: 9
D66: "Laat iedereen vrij, maar niemand vallen"
Verkiezingsprogramma: Een nieuw begin
Onderwijs is het belangrijkste speerpunt van D66 en dus het eerste hoofdstuk. Een duurzaam Nederland is hoofdstuk 3. D66 ziet klimaatverandering als de grootste uitdaging van deze tijd. Een van de speerpunten van de partij is de transitie naar kringlooplandbouw en een einde aan de bio-industrie. D66 staat achter het klimaatakkoord en de Green Deal. De partij heeft heldere klimaatdoelen en ziet een leidende rol van de overheid als het gaat om het tegengaan van de opwarming van de aarde.
Aantal sterren voor de planeet: 8,5
Partij van de Arbeid: "We leven in een bijzondere tijd"
Verkiezingsprogramma: Een eerlijker en fatsoenlijker Nederland
Het verkiezingsprogramma richt zich op het eerlijker maken van onze samenleving: ongelijkheid en verdeeldheid moeten worden aangepakt. Samen naar een fatsoenlijke maatschappij, met als uitgangspunt uiteraard werk: een hoger minimum salaris, werkgarantie, hogere uitkeringen, lagere zorgpremies en beter onwijs. Klimaatverandering komt aan bod in hoofdstuk 5. Een uitgebreid hoofdstuk dat wat soft opstart, maar daarna goed op gang komt en veel concrete plannen rondom klimaat & milieu omvat.
Aantal sterren voor de planeet: 8
Christenunie: "We zijn gemaakt voor geloof, hoop en liefde"
Verkiezingsprogramma: Kiezen voor wat écht telt
Volgens de Christenunie moeten de wissels om: meer aandacht voor elkaar en wat écht telt. Een van die dingen is een betere omgang met Gods schepping. In de opsomming van 20 dingen die er volgens de Christenunie echt toe doen, komen de circulaire economie, een klimaatneutrale samenleving en duurzaamheid vanaf punt 16 aan bod. Onze planeet is een prachtige schepping, vol wonderlijke schoonheid en de huidige manier van consumeren en produceren doet is volledig losgeslagen. De Christenunie zet vooral in op klimaatadaptie en natuurherstel en steunt de internationale klimaatafspraken.
Aantal sterren voor de planeet: 7,5
SP: "Solidariteit is een kwestie van daden"
Verkiezingspgramma: Stel een daad
Het verkiezingsprogramma van de SP draait om een eerlijkere samenleving, waarin de verschillen tussen rijk en arm kleiner worden. Een eerlijke economie, waarin we solidair zijn naar elkaar, discriminatie niet wordt getolereerd en schuldenvrij studeren de norm is. Een schonere wereld, waarin de klimaatcrisis wordt aangepakt, komt pas in hoofdstuk 8 van het verkiezingsgprogramma van de SP aan bod.
Aantal sterren voor de planeet: 6,5
VVD: "Nieuwe keuzes voor een nieuwe tijd"
Verkiezingsprogramma: Samen aan de slag
Het verkiezingsprogramma van de VVD draait natuurlijk vooral om de economie. Corona is een een grote klap voor die economie en de internationale handel: daar wil de VVD uit krabbelen. Ook vindt de VVD het belangrijk om “met gepaste trots” naar onze cultuur te kijken en “onze waarden actief te verdedigen”, als het gaat om “nieuwkomers” in Nederland. Klimaatverandering komt aan bod in hoofdstuk 8 – op pagina 73 is dat. De VVD is voor “verstandig” en “pragmatisch” beleid rondom klimaatverandering. Keuzes die tegelijkertijd de economie sterker moeten maken.
Aantal sterren voor de planeet: 5
DENK:"Zij aan zij met de meest kwetsbaren"
Verkiezingsprogramma: Denk anders
Bij DENK ligt de focus op het verdelen van de welvaart en op diversiteiten en inclusiviteit. Klimaat en Energie is hoofdstuk 10 in het verkiezingsprogramma. De partij gaat uit van een klimaatschuld die is opgebouwd door overconsumptie en industrialisering. De kosten voor het klimaatbeleid moeten vooral terecht komen bij grote bedrijven – de bedrijven die het grootste deel van de CO2 uitstoot veroorzaken. DENK gelooft niet zozeer in de impact van het individu of Nederland als klein land, maar in een wereldwijde aanpak. Als die wereldwijde aanpak niet komt, moeten we vooral investeren in klimaatadaptie.
Aantal sterren voor de planeet: 4
CDA: "Het gezin is het belangrijkste in het leven"
Verkiezingsprogramma: Nu doorpakken!
Het gezin, ouderen, goede zorg, goed onderwijs, een sterke en eerlijke economie… En dan scroll je bijna per ongeluk over het kopje “klimaat” heen. Ondergebracht onder het hoofdstuk over de economie. Het CDA wil zich “inzetten om een solide bijdrage te leveren” als het gaat om klimaat.
Aantal sterren voor de planeet: 3,5
SGP: "In goed vertrouwen overlaten aan de Schepper"
Verkiezingsprogramma: In vertrouwen
Het verkiezingsprogramma is geschreven vanuit het vertrouwen op God, die alwetend, almachtig, rechtvaardig maar ook genadig is. Volgens de SGP houdt God vooral van het “klassieke gezin” van man en vrouw en minder van mijn roze gezin, maar laten dat hoofdstuk voor deze blog en de bloeddruk maar even overslaan. Scroll door naar hoofdstuk 9: Energie & Klimaat. Vanuit Christelijk oogpunt hebben wij van God de opdracht gekregen om de aarde te bewaren, niet te exploiteren. De “ongebondenheid” en de hebzucht van de mens moet beteugeld worden: minder verbruiken moet. Maar “de aarde redden” dat kunnen wij als mensen niet, aldus de SPG. Ook twijfelt de SGP aan de wetenschap rondom klimaatverandering en acht het klimaatakkoord “niet haalbaar”.
Sterren voor de planeet: 3
Forum voor Democratie: "Er is geen sprake van een klimaatcrisis"
Verkiezingsprogramma: Stem Nederland terug
Volgens het FvD moet er een streep door de klimaatplannen en moet CO2 niet langer worden gezien als ‘vervuiler’. Volgens de FvD is er geen klimaatcrisis, maar verandert het klimaat gewoon. Het ene tijdperk is het wat warmer, het andere tijdperk wat kouder. Klimaatbeleid kost vooral veel geld. Fvd wil wel investeren in klimaatadaptatie, oftewel het hoofd boven water houden.
Aantal sterren voor de planeet: 0,5
PVV: "Een niet-bestaande klimaatcrisis"
Verkiezingsprogramma: Het gaat om u
De PVV vindt het een illusie dat de mens invloed heeft op klimaatverandering en dat de Nederlandse CO2 uitstoot verwaarloosbaar is op wereldschaal. De PVV vindt dat klimaatbeleid nergens goed voor is en dat minder vlees eten of vliegen wordt opgedrongen en dat dit moet stoppen.
Aantal sterren voor de planeet: 0
Veel succes 17 maart!
Ik heb dit keer Splinter gestemd. Ik hoop dat je die volgende keer mee neemt in je kolom! Ben erg benieuwd hoe zij er uit komt 🙂