Toen ik zwanger was van Isaya (ruim 8 jaar geleden), verslond ik het ene na het andere boek over bevallen, borstvoeding en opvoeding. Het hielp mij om erachter te komen wat ik wilde en wat bij mij paste. Als snel vond ik een naam of kapstok voor een manier van (op)voeden die dicht aansloot bij wat ik voelde: attachment parenting (of in het Nederlands: natuurlijk ouderschap). Samen slapen (co-sleeping of bed- sharing) is daar een belangrijk onderdeel van. 7,5 jaar heeft Isaya bij ons en bij mij in bed geslapen. Alela 4,5 jaar. En nu is er een fase aangebroken. De meisjes slapen sinds een aantal weken in hun eigen bed. Waarom? Hoe heb ik dat aangepakt? En hoe gaat dat nu? Je leest het in deze blog!

Samen slapen met je kinderen

In deze blog ga ik niet al te veel in op het waarom en hoe van samen slapen met je kinderen. Ik heb meerdere blogs geschreven over co sleeping/ bed sharing. Als je benieuwd bent naar waarom we hebben gekozen voor samen slapen en hoe je dat veilig kunt doen met je baby, dreumes, peuter en kind, dan kun je de voglende blogs lezen:

• 5,5 jaar samen slapen met onze kinderen + 22 veelgestelde vragen
• Veilig samen slapen met je baby, dreumes en peuter
• Slaaptips voor kinderen | moeilijke slapers?
• Mijn 7 favoriete boeken over natuurlijk ouderschap

Ik zal wel een korte recap geven van het samen slapen, zodat je mijn ervaring beter kunt plaatsen in je eigen ervaringen en slaapwensen. Ik hoop dat het je helpt om je vermoedens, wensen en keuzes rondom (samen) slapen een plek te geven, nieuwe keuzes te maken, je al gemaakte keuzes te accepteren of gewoon om (h)erkenning te vinden.

7,5 jaar samen slapen: hoe dan?

Vanaf dag 1 sliep Isaya naast me. Die zin moet ik helaas weghalen: de eerste nacht lag ze op de kinderafdeling, omdat ze meconium aspiratie had. Een afschuwelijke eerste nacht. Dus vanaf dag twee sliep Isaya naast me. En op me. We hadden een co sleeper die aan het bed vast zat. Daar legde ik haar na iedere nachtvoeding in terug, tot ze wat groter was: toen sliep ze meestal gewoon in bed. Overdag sliep ze meestal in de draagdoek en later draagzak. Door de jaren heen hebben we verschillende momenten gehad waarop we besloten Isaya (en later ook Alela) in hun eigen bedjes te laten slapen. Het voelde voor mij nooit echt goed en dus hielden we het ook niet echt lang vol. Alela heeft vanaf de geboorte naast me geslapen. Isaya sliep na Alela’s geboorte tussen ons in (en soms in haar eigen bedje en soms in een bed naast ons bed, als een groot familiebed). Inmiddels slapen de meisjes nu ruim een half jaar in hun eigen bed in het huis van mijn ex. En sinds een maand ook in hun eigen bed in ons huis.

Waarom zijn we gestopt met samen slapen?

Zoals met vrijwel alles tijdens de zwangerschap, de bevalling, de borstvoeding en de opvoeding luister ik heel goed naar mijn gevoel. Niet omdat ik dat nou perse vind dat dat moet, maar mijn gevoel is gewoon heel erg sterk als het om mijn kinderen gaat. Er zijn heel veel dingen waar ik niet perse een mening over heb of waarin ik grenzen niet goed voel. Maar als het om mijn kroost gaat, ben ik een soort dier dat precies aanvoelt en weet wat er (wel en niet) moet gebeuren. Als ik mijn gevoel niet kan plaatsen of twijfel of meer wil weten, lees ik een boek of vraag ik om advies. Maar de afgelopen jaren heb ik geleerd dat ik mijn gevoel heel goed kan vertrouwen als het om mijn kinderen gaat. Ik had er dus ook altijd wel vertrouwen in dat als het moment zou komen – dat er een einde zou komen aan het samen slapen – ik het wel zou aanvoelen. En zo geschiedde.

Wat is er veranderd?

De eerste maanden na de verhuizing vond ik het heel fijn om de meisjes bij me in bed te hebben. Zo konden ze rustig wennen aan de nieuwe situatie en het nieuwe huis en hadden we extra knuffel en samen-tijd na de scheiding. Aan het einde van 2022 begon er een gevoel te borrelen. Het begon met dat ik de meisjes gemakkelijker naar hun eigen kant van mijn bed duwde ‘s nachts. Vroeger liet ik ze rustig met hun benen, hoofden, armen, lijven tegen en bovenop me liggen. Als ze maar lekker sliepen vond ik alles best. En eerlijk gezegd, ook als ze niet lekker sliepen en iedere drie tellen wakker werden, vond ik het prima. Slopend, maar prima: ik stond (lag) er helemaal achter (onder). Maar nu begon ik te voelen dat ik ruimte wilde. Eerst voelde ik mij daar schuldig over en toen ik even stil stond bij mijn gevoel besefte ik mij dat er iets anders aan de hand was.

Een nieuwe fase

Ik realiseerde mij dat we toe waren voor een nieuwe fase. De meisjes sliepen al geruimde tijd in hun eigen bed bij mijn ex, maar wilden bij mij altijd “lekker bij mama slapen”. En hoewel ik intens genoot van het samen kroelen ‘s avonds en zeker ‘s ochtends (die ochtend knuffels zijn zo ontzettend fijn), voelde ik ‘s nachts heel sterk de behoefte om mijn bed niet te moeten delen met steeds groter wordende kinderledematen, geen kopstoten te moeten incasseren midden in de nacht en gewoon ruimte te hebben om me om te draaien. Begin januari belde ik mijn vader, want ik had wat hulp nodig om deze nieuwe fase in te gaan.

Van samen slapen naar hun eigen bed: praktische dingen

We hebben jarenlang een speelkamer gehad. Eerst in het oude huis en daarna in het nieuwe huis. De slaapkamer van de meisjes (waar niet in werd geslapen) was altijd apart van de speelkamer. Maar mijn gevoel zei dat deze fase vroeg om een herinrichting van slaap- en speelruimtes. Onze huizen groeiden en groeien altijd mee met de behoeften van de wie er wonen en waar we op dat moment in ons leven staan. Hoe ingewikkeld verandering soms ook kan zijn: je huis aanpassen op je levensfase is relatief simpel, hoeft niet veel (of in veel gevallen: niks) te kosten en helpt enorm bij overgangen en veranderingen in de rest van je leven.

In dit geval voelde ik heel sterk dat de speelkamer en slaapkamer samengevoegd moesten worden. Een deel van het speelgoed heb ik naar beneden gebracht, zodat er gezellig en samen beneden kan worden gespeeld. En het stapelbed hebben we naar de speelkamer verplaatst, zodat het een gezellige kamer is geworden waar zowel gespeeld als geslapen kan worden. Mijn vader en ik hebben ons een middagje gebogen over het verplaatsen van het stapelbed – wat heel gezellig en openbarend was (ik snap nu waar ik mijn vermogen om twintig keer per dag iets uit mijn handen te laten vallen vandaan heb). En zo kwam de nieuwe slaapfase een stap dichterbij.

Van samen slapen naar hun eigen bed: emotionele dingen

Ondanks dat mijn gevoel me duidelijk vertelde dat ik na 7,5 jaar mijn bed terug wilde en het tijd was om de meisjes in hun eigen bed te laten slapen, had ik natuurlijk ook heel veel andere gevoelens. Zoals veel moeders/ouders/verzorgers vast zullen begrijpen of herkennen was een van de grootste: schuldgevoel. Want de meisjes wilden graag bij mij in bed slapen en gaven dat de eerste weken ook steeds aan. Dat vroeg best wel wat van ons alledrie. Voor hun was er een ingewikkelde verandering, voor mij was er een vraag om consistent te zijn (iets waar ik niet in uitblink). Maar mijn gevoel, dat het tijd was voor een nieuwe fase, was zo sterk dat ik toch volhield. Ook wist ik dat ik, met hulp, een fijne, gezellige, en veilige nieuwe slaapplek voor ze had gecreeerd. Dat er veel liefde zat en zit in die nieuwe slaapplek en dat het op geen enkele manier een afwijzing was. Desalniettemin heb ik de tijd genomen om ze te laten wennen aan deze nieuwe fase.

In kleine stappen naar een nieuwe fase

Het begon natuurlijk, voordat ik het stapelbed verplaatste, met uitleg. Ik nam de tijd om uit te leggen dat en waarom ik het tijd vond dat ze in hun eigen bedjes gingen slapen. Ik legde ook uit hoe dat er uit zou zien en nam ze mee in het proces van hun nieuwe slaapplek inrichten.

De eerste twee weken sliepen ze een nacht per week in hun eigen bedjes. Daarna sliepen ze de eerste en de laatste nacht van het deel van de week dat ze bij mij waren nog lekker bij mij in bed. Daarna alleen de laatste nacht. En zo hebben we het rustig opgebouwd naar een nieuw normaal waarin ze alleen bij uitzondering (bijvoorbeeld als iemand ziek is) bij mij in bed liggen of in mijn bed in slaap vallen en daarna naar hun eigen bed gaan.

Ze weten dat ze op ieder moment van de nacht en ochtend bij mij in bed mogen kruipen. Alela (4,5) doet dit regelmatig. Isaya (7,5) slaapt heel diep en fijn in haar eigen bed en vindt het heerlijk om als ze ‘s ochtends wakker wordt lekker naast me te komen liggen lezen en knuffelen. Ook geniet ze van een nieuwe vrijheid: soms gaat ze alvast naar beneden, ruimt een beetje op en zet ontbijt klaar. Ik vind dit soort ontwikkelingen zo leuk om te zien en volg ze vol be- en verwondering.

Een nieuwe fase

Het voelt echt als een nieuwe fase in de opvoeding, in het leven van de kinderen, in mijn leven, in het moederschap. Zoals alle groei gaat het gepaard met groeipijnen. Schuldgevoel speelt daar, zoals ik al meerdere keren schreef, een rol in bij mij. Maar ook gewoon gemis: zij missen mij als ze ‘s avonds niet in mijn bed in slaap vallen en ik mis ze als ik ‘s ochtends wakker word zonder hun warme lijfjes tegen me aan. Gelukkig lossen we dat op door ons avondritueel en het feit dat ze ‘s ochtends nog even komen knuffelen voor we uit bed gaan. En iedereen slaapt beter nu iedereen in zijn eigen bed slaapt. En dat is een zegen.

Wat jouw proces ook is, waar je ook staat in het samen slapen – misschien is je kindje pasgeboren en twijfel je of samen slapen een goed idee is, of misschien is je kind al wat ouder en vraag je je af hoe je de overgang van samen slapen naar alleen slapen kunt aanpakken. Ik hoop dat deze blog je helpt en dat je vooral je eigen gevoel goed blijft volgen.