Na mijn 20 slaaptips van een insomniac, is het tijd voor een kinderversie. In deze blog deel ik mijn slaaptips voor kinderen. Hoe krijg je kinderen op een fijne, duurzame manier in slaap? Zonder slaaptraining, zonder “laten huilen” en zonder oordelen. Een blog over het creëren van een prettige, veilige slaapomgeving, liefdevolle slaaprituelen en nighttime parenting (nachtelijke opvoeding). Ben je zoekende als het gaat om het laten inslapen, doorslapen of uitslapen van je baby, peuter, kleuter of kind? Lees dan gauw verder!

Eerst een stukje perspectief….

Het komt goed

Dat is het allerbelangrijkste dat je moet onthouden. Het komt goed. Ook al zit je nu op de grond met je rug tegen de badkamerdeur en weet je niet hóe je deze dag moet doorkomen omdat je ieder uur bent wakker gehuild…weet: het komt op een dag goed. En dan denk je terug aan deze tijd. Deze tijd dat je zo hondsmoe was dat je niet meer kon nadenken. En dan weet je nog wel dat het zo was, maar het allesoverheersende gevoel erbij is weg. Als je slecht slaapt kun je niet goed boven de situatie uitstijgen, zien dat de dingen tijdelijk zijn: alles voelt, huilt, beweegt, denkt in het hier en nu. 

Hier & nu

Zoals het voor jou, na 4 tot 20 gebroken nachten, voelt alsof er geen morgen, geen perspectief is, zo is het voor een klein kind altijd. Er is alleen maar een hier en nu. En in het hier en nu heeft het geen goed begrip van concepten als “alleen inslapen”, “nu even huilen en dan komt het goed”, “mama is er nu niet, maar komt wel weer terug”, “het is donker, maar niet eng”, etc. Al die dingen die voor ons logisch zijn, die zijn dat voor een kind niet. Dus als het huilt, dan is dat niet omdat het zich aanstelt, maar omdat het in het hier en nu leeft, voelt en doet. Uitstijgen boven de eigen emoties, dat is iets voor later. En dat leert het omdat er een responsieve ouder of verzorger is die reageert op gevoelens, behoeften, emoties en wensen. Mentaliseren heet dat. “Ik zie dat je moe/verdrietig/boos/bang bent. Ik ben bij je”. Je kindje leert op deze manier de eigen gevoelens en emoties plaatsen, herkennen en uiteindelijk reguleren. 

En toen ging de zon onder

Door responsief te zijn, help je je kind dus om emoties te reguleren. Dat is onder andere nodig om rustig in te slapen. Maar dat opvoeden, dat stopt niet als de zon onder gaat. Je kleine baby of kind heeft nog geen boodschap aan dag en nacht. Opvoeding is een 24 uurstaak. De term nighttime parenting uit de attachement parenting (natuurlijk ouderschap) geeft hier vorm aan. Ook ’s nachts ben je responsief. Op een andere manier dan overdag, maar je bent er wel. Je voedt en voedt op: reageert op behoeften (honger, dorst, angst, pijn) met je lichaam of fles, knuffelen, een warm dekentje of bakerdoek. En je geeft, net als overdag, grenzen aan. Een voorbeeld van zo’n grens is dat alles ’s nachts in stilte gebeurt. Of grenzen tijdens het samenslapen (je mag tegen me aan liggen, maar niet bovenop mijn hoofd liggen ;). Grenzen aangeven is een van de meest liefdevolle dingen die je kunt doen in de opvoeding, omdat een kind daardoor de grenzen in zichzelf leert kennen. 

Slaaptips voor kinderen

Een fijne en veilige slaapomgeving

En dan nu alle slaaptips voor kinderen! Zoals ik in mijn blog met slaaptips voor volwassenen al schreef, is het ontzettend belangrijk om allereerst te kijken naar de slaapplek. En dan bedoel ik niet dat je de hipste babykamer moet hebben. Je kunt de aller tofste meubeltjes en slaaprituelen hebben, maar als de slaapplek niet schoon, gezond en veilig is, ontstaan er alsnog problemen.

Let er onder andere op dat de slaapkamer:

• Stofvrij is 
• Schimmelvrij is
• Een gezonde luchtvochtigheid heeft
• Goed geventileerd is (24 uur per dag dmv een ventilatierooster dat niet te veel kou binnen laat
• Goed wordt gelucht (2 keer per dag 15 minuten)
• Er schone lucht aanwezig is. Wij gebruiken zelf deze luchtreiniger voor optimale luchtkwaliteit.

Wat betreft het bed kun je erop letten dat

• Het matras goed is en vrij van chemicaliën. Isaya en Alela hebben matrassen van Club 9 sleepservice. Wij slapen zelf ook al ruim 2 jaar op een Club 9 matras. Tof is dat je bij Club 9 je matras kunt leasen (waardoor je niet in één keer een smak geld kwijt bent, maar maandelijks een klein bedrag betaalt) of kunt kopen. Maar net wat bij je wensen en budget past. We hebben gekozen voor de harde matrassen (je hebt ook medium en zacht) en het zijn de beste matrassen waar ik ooit op heb geslapen. Ik ben daarom ambassadeur van het merk. Met de kortingscode COLUMNSBYKARI10  krijg je 10% korting op je abonnement of bestelling. Je kunt hier bestellen.
• Dat het beddengoed biologisch is en dus vrij van chemicaliën. Wij kiezen onder andere voor beddengoed van Yumeko.
• Ook kleding bevat chemicaliën als ze niet biologisch zijn, dus kies voor bio katoen of biologisch wol/wolzijde.
• Kies voor een goed en veilig bedhekje als je kindje nog klein is. Wij hebben deze.

Rustige omgeving

Het kan sommige kinderen helpen als de slaapkamer niet te druk is. Geen felle, contrasterende kleuren en overvolle kamertjes met drukke prints en veel speelgoed, maar rustig en eerder minimaal ingericht. Als de ruimte er is, overweeg een aparte speelkamer. Doordat onze meisjes een slaapkamer delen, hebben we een kamer over die we als speelkamer hebben ingericht.

Inslapen

Liefdevolle slaaprituelen

Nu de fysieke omgeving op orde is, kunnen we kijken naar de slaaptips voor kinderen die meer gericht zijn op de emotionele en mentale wereld van het kind. Wat hier goed werkt, is een duidelijk slaapritueel. Neem de tijd om een slaapritueel vorm te geven dat bij jullie past. En zorg ervoor dat je de tijd kunt nemen om het iedere avond uit te voeren. Onrust, stress en haast bij het naar bed brengen, kunnen het proces van inslapen verstoren.

Ideeën voor een ontspannen slaapritueel:

• In bad of onder de douche gaan of wassen bij de wastafel
• Samen tanden poetsen
• Pyjama aantrekken
• Kleding klaarleggen voor de volgende dag
• Boekje lezen
• De dag doorspreken 
• Dingen noemen waar je dankbaar voor bent of blij van werd vandaag
• Liedje zingen/ spreuk zeggen/ bidden

Inslapen in je armen

Onze dochters slapen in onze armen of naast ons in. Er zijn veel mensen die vinden dat kinderen alleen in slaap moeten kunnen vallen. Ik vind dat onzin. Je helpt kleine kinderen met aankleden, verschonen, billen afvegen, eten geven, drinken, als ze pijntjes hebben, met fietsen, met klimmen: noem maar op. Maar zodra de zon onder is moeten ze het ineens alleen doen? Nee hoor, er is helemaal niks mis met lekker tegen je mama, papa, ouder, verzorger aan in slaap te vallen. De meeste volwassenen vinden het toch ook fijn om samen met iemand te slapen? Niet alleen te zijn ’s nachts? Waarom moeten kleine kinderen dat dan wel? 

Hoe ga je om met slaapkriebels

Iedere ouder kent ze wel: slaapkriebels. Er is iets aan de hand waardoor je kindje niet in slaap kan vallen. Het is onrustig, verdrietig, druk, enthousiast, maakt zich zorgen… Soms is er een duidelijke oorzaak, soms kom je er niet helemaal achter wat er aan de hand is. Maar hoe dan ook kan je kindje niet inslapen. Dit is wat bij ons werkt:

• We laten de kinderen iets tegen een knuffel vertellen. De knuffel stelt vragen en de meisjes geven antwoord. Daarna vraagt de knuffel of hij bij ze mag slapen.
• Als je kind wat ouder is kun je zorgen of piekergedachten (helpen) opschrijven. Voor Isaya werkt het bijvoorbeeld als ik de dingen die ze wil onthouden voor de volgende dag even opschrijf.
• Yoga en/of ademhalingsoefeningen doen. Bijvoorbeeld yoga voordat je naar bed gaat. Wij gebruiken zelf deze leuke yogakaartenset voor kinderen. of ademhalingsoefeningen terwijl je ligt. Dat kan heel simpel: 4 tellen inademen via de neus en rustig uitademen via de mond. Door de handjes op de buik te laten leggen, voelen ze die op en neer gaan, wat een fijn focuspunt kan zijn.
• Lichaamsmeditaties uitspreken om het lichaam helpen ontspannen. Praat rustig tegen je kindje en ga het hele lichaam af. Begin bij de tenen: span ze aan en laat ze los, de kuiten, de benen, de billen, de buik, de borst, etc. Als laatste het gezicht nog even aanspannen en loslaten en dan is het lichaam helemaal ontspannen voor de slaap. Je kunt meedoen of je kind rustig observeren tijdens de meditatie. Want waar zit de spanning eigenlijk in zijn lijf? Wanneer wordt het onrustig?
• Antroposofische of homeopathische medicijnen kunnen in sommige gevallen een oplossing bieden. Informeer hiervoor bij een antroposofisch of homeopathisch arts. In deze blog kun je lezen wat ik voor mezelf kies aan natuurlijke slaapondersteuning.

Doorslapen

Behalve inslapen speelt doorslapen natuurlijk een belangrijke rol in goede nachtrust. Doorslapen is onafgebroken slapen van 12 uur ‘s nachts tot 5 uur ’s ochtends. Dit zijn mijn belangrijkste tips en overwegingen.

Samen slapen

Een van mijn favoriete slaaptips voor kinderen. Samen slapen kan een hele fijne manier zijn om doorslaapproblemen op te lossen. In deze blog heb ik alles uitgelegd over samen slapen. Waarom we het doen, wat de voordelen zijn, hoe we het aanpakken, hoe je veilig kunt samen slapen met baby’s, dreumessen, peuters, kleuters en de overgang van samen slapen met één naar twee kindjes. Zeker als je een baby hebt, die nog vaak wakker wordt of als je borstvoeding heeft, kan samen slapen je veel rust en extra uurtjes slaap geven.

“Wat hoort” versus jouw individuele kind

Er bestaan duidelijke ideeën over wat “normaal” is als het gaat om doorslapen. “Slaapt ‘ie al door?” Welke kersverse moeder heeft die vraag niet naar haar hoofd geslingerd gekregen? “Nee, natuurlijk niet, het is een pasgeboren baby”. Maar ook zoveel oudere baby’s, dreumesen en peuters slapen niet door. Dat kan allerlei redenen hebben en daar kun je je suf op staren, maar het is ook goed om je te realiseren dat jouw kind een individu is en dat ieder individu afwijkt van “het gemiddelde”. Het is natuurlijk goed om te kijken of je kindje iets dwars zit: is de ruimte gezond, is de slaapplek fijn, heeft het honger, is het ziek, heeft het pijn, kou, ongemak? Maar wat je ook doet, kijk naar jouw eigen, unieke kind, niet naar het gemiddelde kind in een opvoedingsboek. Die acceptatie gaat je door talloze slapeloze nachten heen helpen. 

Tijdelijkheid versus hulp vragen

Net als bij de balans tussen zoeken naar wat er “mis” is en het accepteren van de individuele behoeften van je kind, moet je een afweging maken als het gaat om hulp vragen. Het is belangrijk om in je slaapgebrek te blijven realiseren dat het tijdelijk is. Maak er een mantra van, plak het op de spiegel van je badkamer of boven de commode. Maar het is ook goed om op tijd hulp te vragen. Ik ken zo ontzettend veel moeders (myself included) die te lang doormodderen. Want we kunnen alles. We zijn supermamas. We kunnen de wereld aan, alles voor onze kinderen. Maar soms is het ook gewoon oké super goed om hulp te vragen. Het onthouden van slaap is een martelmethode. Niks om te bagatelliseren. 

Omgaan met slaapgebrek: voor jezelf zorgen

In attachment parenting wordt er gesproken over de 7 baby B’s: birth bonding, breastfeeding, bed sharing, babywearing, belief in baby’s cries, beware of baby trainers en balance. In deze blog heb ik alles uitgelegd over attachment parenting (natuurlijk ouderschap) en de baby B’s. Je heb er een aantal, zoals samen slapen en niet laten huilen, ook voorbij zien komen in deze blog, maar nu wil ik even focussen op de zevende B: balance. Je kunt beter voor je kindje zorgen als je goed slaapt. Dus als het kan, slaap dan overdag bij of vraag ’s nachts om hulp. Als het slaapgebrek niet omzeilt kan worden, zorg dan op andere manieren goed voor jezelf. Een warme douche, gezond eten, hulp vragen overdag, tijd zoeken om dingen voor jezelf te doen (als is het maar iets heel kleins), praten met vrienden of lieve familie om je hart te luchten… 

Zelf weer in een slaapritme komen als je kind eenmaal doorslaapt

Als je weken, maanden of jaren (Isaya en Alela gingen met ongeveer 2,5 jaar doorslapen) gebrekkig slaapt, ben je uit een normaal slaapritme gehaald. Veel moeders kennen het wel: slaapt je kind eindelijk door, lig je zelf naar het plafond te staren. Geef jezelf de kans en tijd om weer in een gezond slaapritme te komen. In deze blog kun je lezen hoe je dat doet.

Uitslapen

Tot slot: uitslapen! Wat is dat ook al weer? Voor mij is half 8 uitslapen 😉 Voor jou kan dat iets heel anders zijn. Wat je droomtijd ook is, hier volgen mijn tips voor schermvrij uitslapen (we voeden scherm arm op):

Het komt vanzelf

Over een paar jaar moet je ze uit hun bed schoppen. Het is wat het is. Uitslapen komt vanzelf. Maar het is wel fijn als jij iets langer kan slapen als je kind(je) eenmaal wat ouder is. Of in ieder geval een beetje kunt door snoozen. 

• Zet een koffertje met speelgoed klaar, zodat je kind zelfstandig kan spelen
• Zet tekenspullen klaar
• Leg een luisterboekje klaar
• Voor oudere kinderen: zorg ervor dat de spullen voor het ontbijt op een plek staan waar het zelf bij kan. Hoe cool als je zelf het ontbijt mag klaarmaken. En wie weet krijg jij wel ontbijt op bed dan….

Slaap lekker!

Deze blog bevat affiliate links