Heb je wel eens van die dagen met je kinderen dat je alleen maar achter de feiten aanloopt, er voortdurend ruzietjes en huilpartijen zijn en je aan het einde van de dag doodop bent [maar niemand kan in slaap vallen, dus je moet nog éven door]? In deze blog doe ik een geheim uit de doeken waardoor je dagen met je kinderen niet alleen harmonieuzer, maar ook gewoon fijner en leuker worden. Je zult meer energie overhouden en minder snel leeglopen. Ook op je werk. Het heeft te maken met inademen en uitademen, maar niet op de manier waarop je denkt! En het zal je kijk op je dagen radicaal veranderen.

De ademhaling van de natuur

Ik noem het maar even zo: de ademhaling van de natuur. Alles “haalt adem”. Alles heeft een eigen ritme. De seizoenen zijn een voorbeeld hiervan. In de herfst en winter ademt de natuur in: de blaadjes vallen van de bomen, dieren trekken zich terug, het wordt donkerder en kouder en mensen gaan naar binnen. In de lente en zomer ademt de natuur uit: plantjes gaan groeien, bloemetjes gaan bloeien, dieren springen en dansen weer door de wei en we gaan allemaal naar buiten want het is warm en licht. Ook dag en nacht zijn zo’n voorbeeld van ademhalen: in de nacht ademt de wereld in, het wordt donker en stil, zodat we overdag weer kunnen uitademen: leven, bewegen, genieten, actief kunnen zijn. Ieder fenomeen in de natuur heeft haar eigen ritme en de mens is daar onlosmakelijk mee verbonden.

Verbonden of niet?

Maar heel veel mensen zijn een beetje verwijderd geraakt van die verbinding. Door de drukte van alle dag, door weinig buiten te zijn, door afleiding van elektrische apparaten, door… de tijd waarin we leven. Als je niet meebeweegt met de natuurlijke ademhaling van de natuur en dus van de mens, word je moe. Denk je maar eens in: als je gaat hardlopen, maar je haalt niet goed en ritmisch adem, ben je voor je de hoek van de straat hebt bereikt al doodop. Zo is het ook met je dagen. Gedurende de dag moet je ademhalen. En daar bedoel ik niet alleen letterlijk in en uitademen mee. Maar de activiteiten die je onderneemt, moeten in- en uitademen.

Klinkt vaag?

Klinkt dat vaag? Denk er maar eens rustig over na. Hoe zien je dagen eruit? Is het een aaneenschakeling van hollen, rennen, vliegen van activiteit naar activiteit – oftewel “uitademen” – zonder dat er momenten zijn van rust, inkeer, stilte – oftewel “inademen”? Of zijn er wel inademmomenten, bijvoorbeeld samen eten aan tafel, maar zijn die heel druk en chaotisch waardoor ze toch een sterk “uitadem character” hebben? Of is er teveel inademing, zitten jullie veel binnen en zou je eigenlijk wat meer activiteiten moeten/willen ondernemen door naar buiten te gaan of meer te spelen?

Een harmonieuze dag

In een harmonieuze dag, waar je energie van krijgt, in plaats van op leeg loopt, wisselen inadem- activiteiten en uitadem- activiteiten elkaar ritmisch af. Hier een voorbeeld van een dag bij ons thuis.

---

Uitademen: We worden wakker. We gaan douchen, aankleden, wasje in de wasmachine, boven wat opruimen.

Inademen: We gaan naar beneden. Als ik de deur opendoe zeg ik: “goede morgen! Goede morgen zonder zorgen“, waardoor de meisjes weten: we gaan aan tafel en eten. In de winter steken we soms een kaarsje aan tijdens het ontbijt.

Uitademen: na het ontbijt is het speeltijd. Ik zing een liedje: “speeltijd, speeltijd, wat een goede idee. Speeltijd, speeltijd, lekker met z’n twee, ga maar lekker spelen, dan doe ik met je mee.” We spelen samen beneden of in de speelkamer boven.

Inademen: Alela wordt moe en gaat in de draagzak en drinkt soms uit de borst. Isaya gaat aan tafel zitten met fruit en wat drinken en gaat kleuren, puzzelen of een andere inadem-activiteit doen. Ik ruim ondertussen de keuken op met Alela tegen me aan en mijn gedachten voor mezelf.

Uitademen: Even lekker naar buiten, spelen in de tuin. Met water en zand en modder. Lekker vies worden en in de buitenlucht.

Inademen: We gaan aan tafel om te lunchen.

Uitademen: We gaan naar boven, er wordt nog wat gespeeld in de speelkamer van de meisjes, terwijl ik de was ophang of even meespeel.

Inademen: Ik voed Alela en ze gaat slapen. Isaya en ik spelen een spelletje aan tafel, doen samen een moeilijkere knutselactiviteit waar concentratie voor nodig is en lezen een boekje.

Uitademen: Alela wordt wakker. We gaan naar buiten. Lekker het bos in, schatten zoeken en wandelen, rennen, stampen en springen. Of naar de speeltuin: klauteren, klimmen en vriendjes maken.

Inademen: even op een bankje zitten en wat drinken en eten of in een theehuisje een warm kopje thee drinken en een kleurplaat kleuren of de schatten bewonderen.

Uitademen: nog even uitspelen en dan op de fiets terug verder uitwaaien. Soms moet er thuis nog even verder uitgeademd worden: ze voelen immers dat dit een van de laatste uitademmomenten van de dag is. Ik laat ze nog even in de tuin of vrij spelen terwijl ik kook.

Inademen: Samen eten aan tafel.

Uitademen: nog eventjes boven spelen, je weet wel, pre-bedtijd gestoei!

Inademen: boekjes lezen, borstvoeding geven en slapen.

---

Aandachtspunten:

Uitspelen is heel belangrijk. Onderbreek “lekker spel” nooit. Zeker niet puur omdat er nu weer een inademmoment op de planning staat. Sommige kinderen moeten wat langer uitademen of hebben wat meer tijd nodig om van een inademing tot een uitademing te komen. Er staat geen vast aantal minuten voor een activiteit. Een uitademmoment in de ochtend kan een kwartier duren, terwijl het ‘s middags misschien wel 1,5 uur duurt! Kijk goed naar je kind en volg hun natuurlijke ritme van die dag.

Je merkt dat “lekker spel” overgaat in vermoeidheid als er steeds ruzie ontstaat, kinderen zich pijn doen, snel omvallen, veel huilen. Of bij een inadem activiteit merk je dat de concentratie weg is, dat er zenuwachtig gewiebeld wordt en de oogjes alle kanten uit schieten. Tijd om te wisselen dus!

Huishoudelijke activiteiten kunnen misschien lijken of voelen als “uitademactiviteiten”, maar je kunt er inademmomenten van maken, door het met aandacht en rust te doen. Meditatief de vaatwasser inpakken of de was ophangen, even met je gedachten bij jezelf. Ik zet vaak een muziekje aan, zodat Isaya in haar eigen momentje kan blijven en ik in mijn eigen flow zit.

Hetzelfde geldt voor opruimen met de kinderen. Het lijkt misschien een uitademactiviteit, maar het is een echte inademactiviteit. De spullen gaan weer terug in hun dozen, de troep trekt zich terug, je kindje komt in een opruimflow en keert naar binnen.

Sommige kinderen lijken in één grote uitademing te leven. Ze willen alleen maar buiten spelen bijvoorbeeld. Maar kijk maar eens goed. Ze gaan af en toe even ergens op hun knieën zitten, plantjes bewonderen, een stukje aarde uit elkaar prutten, de route van een beestje bestuderen. Dat is een inademmoment. Stoor ze niet en laat andere kinderen ze ook niet storen.

Als de kleuter een #nevernottalking dag heeft [heel gezellig meestal], zeg ik als ik te overprikkeld ben tegen Isaya “mama moet eventjes nadenken, ik ga straks weer met je kletsen”, om even een inademmoment voor mezelf te creëren.

Als er ‘s avonds nog heel veel verhalen zijn en Aya moeilijk tot rust te brengen is, zit ze nog in een uitademing. Boekjes voorlezen is dan niet genoeg. Even rustig de dag doorspreken kan helpen: alles is eruit. Pas dan kan er weer ingeademd [in slaap vallen] worden.

Liedjes, spreuken, gedichtjes en rituelen helpen kinderen bij overgangen. Een opruimliedje werkt veel beter dan zeggen: “ruim je kamer op”. Het wordt na verloop van tijd onderdeel van de gewoonte. Je hoeft de melodie maar te neuriën of ze gaan al aan de slag. Als ik wil dat de meiden naar boven ga, zing ik “Wie gaat er mee, wie gaat er mee, wie gaat er mee naar boven!”. Beide meiden springen op als ze de melodie horen en staan al te trappelen voor de trap. Als ik zeg, “kom we gaan naar boven” is niemand onder de indruk.

Soms neem je je voor dat het een harmonieuze dag wordt met een mooie balans van in- en uitadem activiteiten, maar word je wakker omdat je kleuter keihard met haar been op je neus slaat, vervolgens een pre-schooltijd breakdown heeft en je bijna te laat op het schoolplein staat. In je pyjama. Hoort erbij. Hebben we allemaal wel eens [hoop ik]. Dan haal je even letterlijk diep adem en begin je opnieuw. De ochtend was blijkbaar één grote uitademing. Wat staat je nu te doen? Juist. Een inademmomentje zoeken.

Ontdek je dat jij aan het inademen bent terwijl jouw kind uitademt of andersom? Wil jij bijvoorbeeld even rustig aan tafel zitten met een puzzel, maar staat je kind met laarzen in de hand voor de deur? Of sta jij te roepen “kom nou eens van die bank af en ga naar buiten!”? Jullie ritme is dan even niet op elkaar afgesteld. Zoek een manier om de balans te herstellen. Jij bent de ouder, dus haal een paar keer diep adem en duik in de ademhaling van je kind. Ga op de bank zitten, praat even wat, leg uit wat jullie gaan doen en sta samen op om naar buiten te gaan.

In & uitademen op schooldagen

Als je kindje op een Vrije School zit kun je ervan uitgaan dat er gedurende de schooldag in- en uitademactiviteiten worden afgewisseld. Maar dan nog komt je kind op een uitademing thuis. Dus na school is het Oerhollandse “thee met een koekje” heel passend, als inadem moment. Afhankelijk van jouw kindje en hoe de schooldagen van je kind eruit zien duurt die inademing lang of kort en de uitademing die volgt lang of kort. Als kinderen de hele dag hebben moeten concentreren op school, stil moesten zijn, regeltjes moesten volgen en “ingeademd” waren, dan willen ze de rest van de middag uitademen. Ga naar buiten! Anders lopen je kroost en jijzelf tegen muren aan. Was het echter een drukke, enerverende dag met sociale uitdagingen, buiten spelen en nieuwe indrukken, dan wil je kind misschien vooral rustig binnen spelen, spelletjes spelen en gedurende de middag en avond vertellen en verwerken wat er allemaal is gebeurd.

Houd er ook rekening mee dat, los van de activiteiten en regels van school, ieder kind dingen anders ervaart. Buiten spelen met strenge regels kán als een inademing voelen voor een kind met een vrije ziel – ook al is het een “uitademmoment”. Aan tafel eten met twintig kindjes en allemaal sociale indrukken kán als een uitademing voelen voor een introvert kindje – ook al is het een “inademmoment”. Komt je kind [vaak] overprikkeld, vermoeid, dwars, boos, overstuur, nors, verdrietig of “heftig” uit school, dan sluit zijn/haar ademhaling misschien niet aan bij de ademhaling van de klas. Hij/zij heeft de hele ochtend of dag onregelmatig moeten ademhalen. Jij bent dan die “hoek van de straat waar je hardloper komt uitpuffen”! Kijk goed naar je kind en laat hem/haar op de eigen manier op adem komen.

In & uitademen op werk

In & uitademen moet je ook op je werk doen. Anders brand je op. Als je op kantoor werkt, heb je misschien een lange inademing: achter je bureau, focussen op teksten of cijfers. Ga tijdens de lunch naar buiten! Echt. Lunchwandelingen helpen om ook uit te ademen gedurende je werkdag. Als je zelf input hebt op je agenda kun je rekening houden met in- en uitadem activiteiten. Wissel werken aan een rapport af met een creatieve vergadering. Wissel een luister meeting af met een wandeling naar een andere afdeling voor een kopje koffie en een praatje.

Werk je bijvoorbeeld in de zorg, dan zijn er vaste in- en uitadem momenten: koffiepauzes zijn ingedeeld, als kleine inademmomenten op een drukke dag waarin je voortdurend uitademt in de zorg voor anderen. Werk je in een winkel of café, dan is het waarschijnlijk lastig om ruimte te vinden om in te ademen. Misschien kun je na een paar uur klanten helpen even kleding labelen in het magazijn of theekopjes afdrogen achter de bar. Even alleen, even tot rust komen.

Werk je in het onderwijs? Creëer dan zélf in- en uitadem momenten met en voor je klas. Kijk eens wat voor effect dat heeft op de concentratie, energie en dynamiek van de kinderen en van jezelf! Werk je buiten? Zoek rustmomenten in de natuur of wissel buitenactiviteiten af met binnen rapporteren, met een kop thee of koffie. Doe het met aandacht en rust, zodat het niet voelt als iets wat “ook nog moet gebeuren”, maar juist een inademmoment is. Laat je niet storen door telefoontjes, appjes en mensen die “in een uitademing zitten” als het jouw rustmoment is.

Wat gaat al dit in- en uitademen mij opleveren?

Hopelijk heb je na het lezen van deze uitgebreide uitleg een goed beeld gekregen van wat ik bedoel met in- en uitademen gedurende de dag. Probeer bij jezelf na te gaan hoe je dagen [met je kinderen] eruit zien en hoe je daar meer ritme in kan aanbrengen door inadem-activiteiten af te wisselen met uitadem-activiteiten. Je zult merken dat je gedurende de dag minder overprikkeld en uitgeput bent en aan het einde van de dag minder uitgeblust-moe bent. Je kunt wel moe zijn – je benen zijn bijvoorbeeld moe van een stevige wandeling met je kind in de draagzak -, maar je bent voldaan. Je bent niet óp.

Waarschijnlijk merk je de volledige impact niet na één dag. Zeker niet als je al jaren alleen maar aan het uitademen bent en nooit een moment hebt om écht op adem te komen. Of met ingehouden adem door het leven bent gegaan, de buitenwereld nauwelijks écht waarnemend, om wat voor reden dan ook. Een week of zes. Dat zeggen antroposofen graag. Geef het zes weken. Dan heeft je [ether]lichaam het begrepen en voelt het als natuurlijk. Je denkt er nauwelijks meer bij na. Maar je voelt je wel beter.

Volg je me al op Instagram? Ik vind het gezellig daar!