Na 5,5 jaar samen slapen met onze kinderen leek het me tijd voor een nieuwe blog over co-sleeping. Zoveel ouders wortelen met dit onderwerp, bijvoorbeeld omdat hun instinctieve gevoel indruist tegen “de norm” en “wat anderen vinden”. Of omdat ze tegen de praktische kant van samen slapen met je kinderen aanlopen, zoals veilig samen slapen, intimiteit met je partner en de vraag “gaan ze ooit nog wel naar hun eigen bed?”. Na 5,5 jaar heb ik een meter boeken over samen slapen gelezen en een opgetelde co sleep- ervaring met 2 baby’s, 2 peuters, 1 kleuter en de overgang van samen slapen met 1 naar 2 kinderen. Ik hoop dat dit je gaat helpen!

Voor de lezer met weinig tijd: scroll naar beneden voor het vraag & antwoord gedeelte.

Attachment Parenting/ Natuurlijk ouderschap en samen slapen

Toen ik zwanger was van Isaya (5,5) heb ik heel veel gelezen over zwangerschap, bevalling en opvoeding. Tijdens dit proces kwam ik terecht bij het boek “Beyond the Sling” van Mayim Bialik. Ze schreef daarin over ‘attachment parenting’, een manier van opvoeden die is uitgewerkt door Dr. William Sears en zich focust op de hechting tussen verzorger en kind. In Nederland noemen we dit ‘natuurlijk ouderschap’. Bijna alles wat ik las bevestigde wat ik diep van binnen voelde en wilde voor mijn baby. Alles klonk zo logisch en als wat van nature ook echt logisch is, maar in onze maatschappij is weggeredeneerd, weggerationaliseerd, weggefinancierd, bijvoorbeeld omdat het niet efficiënt is. Ouders worden ontzettend onzeker gemaakt over hun natuurlijke ingevingen en intuïties rondom ouderschap. Moeders weten sinds het begin der tijden al hoe ze voor hun babies moeten zorgen Als dat niet zo was, was jij er niet geweest.

Vertrouwen op dat oermoeder- en vaderschap past niet bij deze tijd. Want baby’s horen in hun eigen bed te slapen, moeders moeten na 12 weken weer aan het werk, kolven is onhandig op kantoor, een kind moet op tijd getraind zijn zodat de ouders weer kunnen doorslapen en het kind mee kan draaien in de structuur van de kinderopvang en je baby manipuleert je als hij huilt, zeker ‘s nachts. Want “hij huilt alleen maar omdat hij bij je wil liggen”. En dat mag niet. Hij moet alleen kunnen slapen. Het feit dat dit als manipulatie wordt gezien, in plaats van als NORMAAL (je baby is namelijk inieminie klein, heeft 9 maanden in je buik gezeten en is nieuw op deze beangstigende planeet dus jaaaa duuuhuh natuurlijk wil hij bij je zijn!), is het tragische bewijs dat we als maatschappij te ver verwijderd zijn geraakt van wat van nature goed is voor baby én mama/papa/verzorger.

---

---

De 7 Baby B’s van Attachment Parenting

Attachment parenting steunt op een basis van 7 baby B’s, die de hechting tussen moeder/vader/verzorger en kind ten goede komen:

• Birth bonding
  De hechting tussen moeder en kind tijdens en na de bevalling.
• Breastfeeding
  borstvoeding geven, (indien mogelijk/wenselijk) ook na het eerste levensjaar.
• Babywearing
  baby dragen in doek, sling of draagzak, als het moet de hele dag: je kunt je baby niet “verwennen”.
• Bed sharing
  samen slapen met je kind.
• Belief in baby’s cries
  het gehuil van je baby serieus nemen, niet “laten huilen” of laten “uithuilen”.
• Beware of baby trainers
  een baby is geen puppy die getraind moet worden om door te slapen, alleen (in) te slapen, alleen te spelen, braaf het bordje leeg te eten, etc.
• Balance and Boundaries
  hoe kun je de behoeften van je kind in balans brengen met jouw eigen behoeften (bijvoorbeeld voor slaap) en kun je liefdevol grenzen aangeven.

Een tijger worden

Ik begin deze blog met deze lange introductie omdat kennis en wetenschap belangrijk zijn. Lezen over attachment parenting tijdens mijn eerste zwangerschap heeft ervoor gezorgd dat ik voordat mijn baby werd geboren al een duidelijke wens, visie en onderbouwing had gevonden voor wat ik wilde. Ik voelde mij niet alleen zelfverzekerd genoeg om deze wensen uit te dragen en uit te voeren, ik voelde mij ook gesteund door de kennis en ervaring van anderen. Ik kon als een tijger die vecht voor haar welp de bevalling en kraamtijd in gaan. Ik kon opkomen voor wat ik belangrijk vond en wat ik wilde.

Dat neemt niet weg dat er momenten zijn geweest dat het tóch anders liep of dat ik me toch liet overhalen/overweldigen om dingen anders te doen dan ik instinctief wilde, maar ik kon wel altijd weer terugkeren naar mijn kern. Dit heeft ervoor gezorgd dat ik met volle overtuiging kon gaan voor een natuurlijke bevalling en borstvoeding geven (ook toen het moeilijk was, pijn deed en de wallen tot aan mijn tenen hingen), kon kiezen voor het samen slapen en dragen van mijn kind en bij alle “maar dit is de norm, dit is hoe wij het deden/doen en dus hoe jij het moet doen” adviezen vriendelijk kon bedanken en zeggen “fijn dat dit voor jou werkt, maar wij doen het zo.”

Ik hoop dat je een tijger wordt. En er trots op bent. Moeders worden veel te weinig in hun kracht gezet en gelaten. Jij bent wijs en krachtig. Boeken lezen kan je helpen om in die kracht te komen en te kiezen (en zo nodig te vechten) voor wat jij belangrijk vindt.

Waarom ik koos voor samen slapen

Voor mij voelde samen slapen met mijn baby vanaf de zwangerschap als de meest logische keuze. Ik had mijn baby 9 maanden in mijn buik gedragen, daarna – na een bevalling van 14 uur en helse stormweeën – uit mijn vagina geperst, vervolgens na een korte 5 minuten op mijn borst moeten afstaan aan artsen omdat ze niet goed ademhaalde; je dacht toch niet dat ik haar vervolgens alleen ging laten, simpelweg omdat de zon niet op ons schijnt de helft van de tijd?

Behalve mijn intuïtie koos ik ook bewust voor samen slapen omdat je je baby veel beter in de gaten kunt houden. Je bent ingetuned op je kind: je hoort het als de ademhaling verandert, als je kindje op de buik draait, als er iets mis is. Er zijn studies waaruit blijkt dat samen slapen de kans op wiegendood verkleint, als de veiligheidsvoorschriften en contra- indicaties in acht worden genomen (zie verderop).

Tot slot koos ik voor samen slapen omdat ik borstvoeding wilde geven. Als je kindje bij je slaapt kun je borstvoeding veel beter volhouden: je baby wordt een beetje wakker of begint te wurmen, je schuift je kindje naar je borst, half slapend drinkt hij, je schuift je kindje weer omhoog of in de co-sleeper en jullie knorren lekker samen verder. Als je kindje in een andere kamer ligt, hoor je wat later dat je kind wil drinken, waardoor je baby wakkerder en alerter is als het “eindelijk” de borst of fles krijgt. Jij moet opstaan, naar de kamer lopen, rechtop gaan zitten voeden en “wachten” tot je kind is uitgedronken en weer in slaap is gevallen. Jullie zijn allebei veel wakkerder en veel langer wakker, waardoor je broodnodige slaap mis loopt.

---

Disclaimer

Voordat we in de Q&A duiken eerst even dit. Zoals met veel opvoedkundige vraagstukken is het altijd verstandig om je te (laten) informeren over de verschillende opties. Ga nooit af op slechts één artikel, ervaring of mening, maar zorg ervoor dat je zoveel mogelijk feiten kunt verzamelen en maak dan de beste beslissing voor jullie situatie. Wat het beste is voor jou en je gezin kan verschillen van wat het beste is voor een ander gezin. Houd dat in gedachten voor je een oordeel velt over je eigen of een andermans keuzes. Ik raad je dus ook aan om niet alleen op mijn artikel af te gaan, maar jezelf verder te scholen, bijvoorbeeld door het lezen van een boek over hoe baby’s slapen en over samen slapen, zoals het Nighttime Parenting boek van Dr. Sears of The No-Cry Sleep Solution van Elisabeth Pantley.

---

Veelgestelde vragen over samen slapen

1. Hoe kun je veilig samen slapen met je baby

Samen met “hoe is het voor je seksleven” is “hoe kun je veilig samen slapen” de meest gestelde vraag. Omdat veilig samen slapen het belangrijkst is, ga ik daar eerst op in. Toen ik zwanger was van Isaya was dit ook mijn grootste vraag: hoe kunnen we dit op een veilige manier doen. Omdat ik nog geen baby had, kon ik maar moeilijk een beeld vormen van hoe ik dat samen slapen veilig vorm kon geven. Ik wist alleen dat ik dit wilde. Ik zag dekens als een groot dilemma. Want wat als mijn baby onder de dekens terecht zou komen?!? (maar echt, ik heb uren gezocht online naar dekens…)

Allereerst, dit is absoluut een belangrijk onderwerp; kinderen kunnen stikken onder dekens. Maar dekens zijn niet een reden om niet te kiezen voor co-sleeping. En ook geen reden om uren het internet af te struinen naar een deken waar een kind niet onder kan verdwijnen (zie verderop mijn eco friendly deken-tips) .Er zijn namelijk verschillende manieren waarop je veilig kunt samen slapen met je pasgeboren baby.

co-sleeper

Ik vind zelf een co-sleeper onmisbaar in de eerste maanden. Niet dat mijn baby’s daar iedere nacht in hebben gelegen… Maar het is ook een handig verlengstuk van je bed, bijvoorbeeld voor tepelcrème, de borstvoedingsbijbel, water en proteinerepen. En tegelijkertijd een bedhekje. Een co-sleeper heeft het formaat van een wiegje en maak je vast aan de zijkant van je bed. Voor pasgeboren baby’s vind ik het ook ideaal omdat je ze er lekker warm en veilig ingebakerd in kunt leggen. Het baby dekentje kun je instoppen, waardoor je baby op temperatuur blijft en niet onder de dekens kan verdwijnen. De bakerdoek voelt voor veel baby’s als een veilige omhulling en zorgt ervoor dat ze niet voortdurend wakker worden van hun eigen spastische bewegingen (daarom is een draagdoek ook zo fijn voor veel baby’s). We hebben zelf een cosleeper die we na 6 maanden konden ombouwen tot bankje. Deze staat nog steeds in de speelkamer.

bed sharing

Meestal kwamen Alela en Isaya in de loop van de nacht gewoon bij mij in bed als baby, omdat ik na de 6e voeding geen fut meer had om de dekentjes goed te doen in de co-sleeper of ze überhaupt terug te leggen. Ik legde (en leg Alela nu) de meisjes altijd hoog, naast mijn kussen, in plaats van naast mij, in de maternale houding. Op die manier kunnen ze nooit onder de dekens verdwijnen en kan ik zelf ook comfortabel slapen. De dekens houden op bij mijn schouders en daar beginnen hun voetjes pas. Zorg er wel voor dat je een bedhekje aan het bed vast maakt, zodat je baby, als ze gaat bewegen of rollen, niet uit bed kan vallen.

dekens

Als je baby niet ter hoogte van je kussen wil slapen, maar tegen je aan, dan moet je investeren in een veilig deken. Dus geen donsdeken, maar een “babydeken” dat groot genoeg is voor jullie beiden. Dat kan een deken van katoen zijn of van (biologisch) wol. Een milieuvriendelijke keuze zijn de dekens van Yumeko: dit deken van merinowol of dit deken van biologisch katoen. Je slaapt dan samen in de maternale houding: naar je kindje toe, met je knieën opgetrokken en het hoofdje van je kindje onder de arm die op het matras ligt.

plek in bed

Laat je baby niet tussen jou en je partner in liggen. Bij voorkeur slaapt je baby sowieso naast de (baar)moeder en niet de vader/partner. Als moeder die het kind heeft gebaard, ben je volledig ingetuned op je baby. Je hoort ieder geluidje en al je zenuwen zijn dag en nacht ingesteld op de behoeften van je baby. De kans dat jij op je baby rolt is heel klein, omdat je al wakker wordt als je baby zijn kleine teen beweegt. Je partner daarentegen gaat een hele andere ontwikkeling tot ouder door. Niet minder waardevol (!), maar anders. Leg je baby ook nooit naast je andere kind (daarover verderop meer).

---

Contra-indicaties bij samen slapen

Co sleeping wordt afgeraden bij overgewicht, slaapstoornissen en medicatie die je suf maakt (bijvoorbeeld slaappillen, anti-depressiva, anti-psychotica, etc). Bespreek dit met je huisarts of psychiater. Natuurlijk is co sleeping ook geen optie als je alcohol op hebt of drugs hebt gebruikt. Ook rokers wordt afgeraden om samen te slapen met hun baby: de giftige stoffen uit sigaretten zijn een van de belangrijkste oorzaken voor wiegendood. Ook al rook je niet bij je kind, die stoffen zitten in je lijf en komen via je zweet bij je kindje terecht. Lees hier meer over de getallen achter deze contra-indicaties.

---

2. Hoe kun je veilig samen slapen met je peuter

Een pasgeboren baby rolt niet. Een grotere baby, dreumes of peuter is veel beweeglijker. Ze kunnen uit bed rollen, ze kunnen over het bedhekje heen klimmen, ze klimmen over en op je hoofd, gooien hun benen in je ribben, kruipen het bed door… Samen slapen met beweeglijke kinderen is een uitdaging. Ik heb door de jaren heen de voetjes in mijn rug leren zien als een rugmassage en de knallen op mijn hoofd leren incasseren 😉 De veiligheid is echter wel een belangrijk vraagstuk. Want wat doe je met nachtkruipers en hekklimmers?

nachtkruipers

Als je dreumes of peuter geneigd is om te gaan kruipen door het bed (ik heb Alela een keer aan het puntje van haar slaapzak bij de rand weggetrokken omdat ik te laat wakker werd en ze bijna uit bed kroop), is het wijs om niet alleen een bedhekje, maar ook een obstakel onder het bedhekje te plaatsen, zoals een hoog kussen of een tweede bedhekje. Een ledikant kan ook. Als je kind al wat ouder is, kan hij ook tussen jullie inslapen, als je partner tenminste niet een van de contra-indicaties zoals hierboven beschreven op zak heeft.

nachtklimmers

Als je kindje over het bedhekje heen klimt kun je een hoger bedhekje maken, een ledikant met het matras hoog erin geplaatst naast je bed zetten of het bed tegen de muur zetten. Je kunt ook overwegen om met z’n allen op de grond te gaan slapen, op matrassen. Dit deed Mayim Bialik bijvoorbeeld: een kamer met alleen maar matrassen erin. Past misschien niet in ons maatschappijbeeld, maar iedere samen slapende ouder heeft dit wel eens gewenst of overwogen.

grenzen

Hoe ouder je kindje wordt, hoe beter je grenzen aan kunt geven met samen slapen. Als Alela (2) mij van mijn kussen afduwt met haar harde peuter hoofd, duw ik haar terug op haar eigen peuterkussen en zeg ik “dit is mama’s kussen”. Als Isaya (5,5) haar been over me heen gooit, duw ik het been terug en zeg ik eventueel “niet doen”. Ik ga geen heel pedagogisch verantwoord gesprek aan met mijn kinderen ‘s nachts, ik geef gewoon mijn grenzen aan. Als ze willen knuffelen ben ik er altijd, maar ik wil niet dat iemand op mijn hoofd slaapt. Dat snappen mijn kinderen.

dekens en kussen

Ook voor dreumesen en peuters geldt dat ze niet onder een donzen dekbed mogen slapen. Alela slaapt in de winter in een wollen romper, wollen broek, een tweedehands slaapzak (wol is ook fijn uiteraard) en 2 minuten per nacht onder een ledikant deken. Ze slaapt op een peuterkussen. Dit is een kussen dat ademend is (zodat ze niet kunnen stikken) en niet te hoog is (zodat ze geen last krijgen van hun nek). Ze slaapt aan mijn kant en er staat een bedhekje vast aan het bed, zodat ze er niet uit kan vallen.

3. Hoe kun je veilig samen slapen met je kleuter

Kleuters zijn super chill om mee samen te slapen, vind ik. Je hoeft je in principe geen zorgen te maken dat ze uit bed vallen, ze kunnen gewoon onder dekens en op normale kussens slapen (afhankelijk van hoe groot je kleuter is, kies anders voor een kinderkussen) en ze zijn meestal voor rede vatbaar. Als kleuters ziek zijn, moet je uiteraard wel extra alert zijn. Kinderen vallen dan weer terug in oude ontwikkelingspatronen. Dus kunnen ze weer gaan kruipen door het bed of uit bed vallen. Ook check ik meestal wel een of twee keer of ze het niet te koud heeft en door Isaya’s verleden ook nog steeds soms wel of ze rustig ademhaalt.

---

Nighttime Parenting

Toen ik aan het lezen was over attachment parenting las ik de term “Nighttime Parenting”. Je bent opvoeder, dag en nacht. Niet omdat jij nu wil slapen, zit je taak erop. In het begin van haar/zijn leven heeft je baby nog geen klokje voor dag en nacht. Dat leert je baby, na een tijdje. Bijvoorbeeld omdat je het avonds donker maakt in de slaapkamer, een avondritueeltje hebt (misschien een badje, massage, liedje/boekje, voeding) zachtjes praat, geen gesprekjes of geanimeerde interacties aangaat, heel zachtjes handelingen – zoals verschonen- uitvoert, je ogen dicht houdt tijdens het voeden, etc. Aan alles voelt je kind: dit is anders dan als het licht is, dit is rust tijd. Maar het opvoeden gaat door. Je bent er voor je baby 24 uur per dag: verzorgen, voeden, reageren, grenzen aangeven. Je bent er tijdens het lichte gedeelte van de dag alleen op een andere manier dan tijdens het donkere gedeelte. De term “nighttime parenting” heeft mij door heeeeeel wat slapeloze nachten heen geholpen. Als je meer wilt lezen over nighttime parenting vind je dat o.a. in hoofdstuk 15 van The Baby Book.

---

4. Hoe kun je veilig samen slapen met een baby én een ouder kind/ hoe zorg je voor een soepele overgang?

Je hebt een kindje (een dreumes, peuter of kleuter) en in verwachting van een baby. Hoe kun je dit nieuwste familielid introduceren in bed? Wij hebben het zo gedaan. Ten eerste hebben we Isaya “gewoon” voorbereid op de komst van haar zusje. Door uit te leggen, door een beeld te schetsen van hoe het is als er een baby is, wat een baby nodig heeft (bijvoorbeeld hier was dat mama’s borst, een draagdoek, veel knuffelen, etc), door boekjes te lezen, door veel te herhalen en door de rol van haar als grote zus een plek te geven. Ik vond het belangrijk dat ze zichzelf in ieder plaatje dat ik schetste over “straks” terug zag.

Vervolgens hebben we verschillende dingen uitgeprobeerd, zoals haar bed naast ons bed zetten, zodat we een groter familie bed kregen en ze kon wennen aan naast haar andere mama slapen ipv naast mij. Ook heeft ze op een matras op de grond in de slaapkamer geslapen. Ze heeft geprobeerd (bijna 3 jaar) om op haar eigen kamertje te slapen. We zijn expres begonnen aan het begin van de zwangerschap, zodat ze geen “baby erin, jij eruit” gevoel zou krijgen; de komst van haar zus zou associëren met afstand of verwijdering. Ik vond het belangrijk dat ze zou voelen: “er komt iets bij” in plaats van “je verliest iets”. Om deze reden hebben we haar niet op haar eigen kamer laten slapen toen Alela werd geboren: dat voelde niet goed. Ze sliep gewoon bij ons in bed (in het midden) en Alela sliep aan mijn kant

---

Laat je baby nooit naast je oudere kind slapen. Kinderen slapen onrustig en zijn daarmee “onbetrouwbare” co sleepers. Je peuter of kleuter mag nooit de verantwoordelijkheid dragen voor de veiligheid van je baby. Jij bent verantwoordelijk.

---

5. Hoe ging Isaya om met 's nachts huilen/krampjes toen Alela net geboren was?

Toen Alela veel krampjes had, in de eerste 3/4 maanden, moest ze vaak huilen ‘ s avonds en ‘s nachts. Omdat Isaya (toen 3, bijna 3,5) hier soms wakker van werd, heb ik overdag met haar gepraat over de mogelijkheid om in haar eigen kamertje te slapen, zodat ze wat meer rust had. Dat heeft ze zo nu en dan gedaan. Soms heb ik Isaya ook slapend in haar kamertje gelegd, als Alela begon te huilen, uit voorzorg. Toen Alela geen krampes meer had, kwam Isaya weer full time terug bij ons.

6. Hoe is het om met een peuter en een kleuter te slapen?

Super fijn. Vind ik! Ik vind het heel gezellig. Ik vind het prettig om ze dichtbij te hebben, zeker als ze ziek zijn. Ik kan ze goed in de gaten houden en merk het gelijk als er iets mis is. Maar het allerfijnst zijn de knuffels in de ochtend. Veel te vroeg in de ochtend natuurlijk, maar er gaat niks boven die lieve, warme lijfjes tegen je aan, die kleine, zachte armpjes om je nek en die snoezige kusjes op je wang. Nog even samen knuffelen voor de dag begint. Onbetaalbaar.

7. Hoe krijg je twee kindjes in slaap als je er alleen voor staat?

Mijn vrouw heeft de ene week 3 avonddiensten naast haar dagdiensten en de andere week 1 a 2. Toen de meisjes kleiner waren was dit nog veel vaker. Ik deed en doe het avondritueel dus vaak alleen. Toen Alela nog krampjes had als newborn was dit soms een uitdaging. Isaya moest soms wel een uur wachten in bed tot ik Alela stil had gekregen. Ik probeerde dan ook meestal eerst Isaya in slaap te brengen en dan pas Alela. Mijn focus lag in ieder geval op eerst Isaya voorlezen (en ondertussen voeden) en dan pas Alela in slaap voeden.

Toen de meiden ouder werden ben ik hun avondritueel steeds meer gaan synchroniseren. Ze gaan op dezelfde tijd naar boven, tanden poetsen, boekjes lezen en slapen, ondanks dat ze 3 jaar in leeftijd verschillen. Om 7 uur, uiterlijk 7:30 uur ligt iedereen te ronken en begint mijn werkdag. Uitzonderingen (bijv als ze ziek zijn) daargelaten.

rituelen

Het hebben van een duidelijk, voorspelbaar en begrensd ritueel is essentieel. Als ze weten wat er gaat gebeuren (omdat dit iedere avond zo gaat), gaan kinderen veel makkelijker mee in het gebeuren. Je kunt hier meer over lezen in mijn blog over inadem- en uitadem activiteiten – het geheim voor een harmonieuze dag met je kinderen. Ons huidige ritueel is: na het eten naar boven, tanden poetsen, pyjama’s aan, kamer gezellig en donker maken, boekjes lezen, liedjes zingen en slapen. Omdat ik, als ik het in mijn eentje doe, veel meer invloed heb op het avondritueel, gaat het inslapen vaak juist sneller en efficiënter dan wanneer mijn vrouw thuis is. Dat betekent niet dat ik het fijn vind dat ze avonddiensten heeft. Want er is ook een gemis als ze er niet is, bijvoorbeeld voor de meisjes in de vorm van stoeien of verstoppertje spelen en voor mij als hulp, steun en gevoel van het samen kunnen doen.

8. Hoe slapen de meisjes in?

De meisjes slapen vanaf dag 1 niet alleen in. Ze slapen op of naast mij en/of mijn vrouw in. Hoewel ik natuurlijk soms wel eens ongeduldig word als ze niet in slaap kunnen vallen of druk voel omdat ik nog veel moet doen voor werk, is er geen cel in mijn lichaam die vindt, denkt of voelt dat kinderen alleen moeten kunnen inslapen. Ik vind die gedachte, dat baby’s en kleine kinderen alleen moeten kunnen inslapen, heel onnatuurlijk. Ik help ze met eten, ik breng ze naar school, ik help ze in het verkeer, ik help ze met aankleden, ik leer ze puzzelen en knutselen en rolschaatsen en weet ik veel wat nog meer, maar inslapen moeten ze ineens alleen doen? De logica ontgaat mij compleet. Toen Isaya klein was zaten we bij een Antroposofisch consultatiebureau, maar later zaten we bij een regulier CB. De arts vroeg toen of ze alleen kon inslapen – een van de afvinkjes in de ontwikkeling van het kind blijkbaar. Ik lachte en zei “nee, natuurlijk niet, ze is 2!” en daarmee was de kous af.

---

---

9. Kan je zelf goed slapen met een baby naast je?

Ik heb al 15 jaar chronische insomnia dus “goed slapen” is een relatief begrip. Maar, ja, ik slaap zelf geruster als ze bij me slapen. Dit is voor iedereen anders. Sommige moeders kunnen niet slapen met een kindje naast ze. In mijn ervaring is dit voor een deel perspectief en voor een ander deel slaapgebrek-conditie (hoe goed kan jouw lichaam tegen slaapgebrek). Toen Isaya net geboren was sliep ik heel weinig, omdat ik ook met haar naast me, steeds keek of alles wel goed ging. Maar ik vond het heel normaal dat je als kersverse moeder weinig slaapt en dingen spannend vindt (hallo, je houdt voor het eerst in je leven een baby in leven). Ik zag het dus niet als iets “ergs” of “verkeerds” dit vele wakker worden en zijn. Ik kan ook relatief goed tegen slaapgebrek, denk ik, door alle jaren sans dormir. Ik dacht en denk gewoon steeds “dit is tijdelijk”.

---

Perspectief en (door)slapen

Isaya ging doorslapen toen ze 2,5 was. Alela heeft nu bijna dezelfde leeftijd bereikt en slaapt ook steeds vaker door. Isaya kreeg borstvoeding tot 16 maanden en Alela tot 23 maanden. Borstvoeding heeft dus, als je het mij vraagt, vrij weinig te maken met wel of niet doorslapen. Natuurlijk is het wel goed om te onderzoeken of je kindje honger heeft als het vaak wakker wordt. Net als dat het goed is om te kijken of het het koud heeft of ziek is of ongemak voelt of gewoon nog te klein is om toe te zijn aan doorslapen. Maar mijn perspectief is dat mijn peuter en kleuter “betere slapers” zijn dan ik op mijn 33e. Dus, ik ben dik tevreden.

Je doet wat jij aankunt – niemand kan bepalen wat voor jou werkt en waar jouw grens is. Maar laat je ook zeker niet beïnvloeden door wat de maatschappij of je schoonmoeder “dejuiste leeftijd” vindt voor doorslapen. De ene baby doet dat met 10 weken, de andere met een paar jaar. Perspectief is belangrijk. Als je doodmoe bent, is 2,5 jaar lang, omdat je er middenin zit. Als je je echter voorstelt dat je op een dag terugdenkt aan deze tijd, bijvoorbeeld als je kinderen 18 zijn, dan kun je je niet meer herinneren hoe hondsmoe je was. Je weet alleen dat het zo was. En dan kijk je naar je puber en wens je hem weer even zo klein dat hij je nodig heeft, in je armen past, tegen je aan kruipt en je baby is.

Het helpt ook om de feiten te weten rondom hoe baby’s slapen (hun slaapcyclus). Het boek The No-Cry Sleep Solution is hier een korte en bondige hulp bij.

---

10. Hoe gaat het met slapen overdag?

Als pasgeboren baby sliepen de meisjes altijd in de draagdoek of tegen mij aan in bed. Ik geloof niet in je kind “verwennen” met “teveel vasthouden”. Laat je alsjeblieft nooit wijsmaken dat je je kind teveel vasthoudt of knuffelt. Zo’n verwijt zegt vooral veel over de persoon die dat zegt. Toen de meisjes groter werden sliepen ze in de draagzak of in de wagen. Soms ook in een bedje. Alela slaapt overdag niet zo vaak in bed, omdat Isaya’s ophaaltijd van school samen valt met haar slaapje. Ze slaapt dan in de wagen. Zo heb ik mijn handen vrij voor Isaya, of we nu thuis spelen of onderweg.

11. Hoe is samen slapen voor je relatie?

Ik denk dat dit per relatie verschilt. Belangrijk is dat je er allebei achter staat. Dat kan denk ik niet continue. Soms was mijn vrouw het zat en dan ging ik op zoek naar een alternatief of compromis. We blijven er steeds over in gesprek. Ik denk dat als je met elkaar blijft praten (wat vind jij belangrijk, wat vind ik belangrijk, wat heeft ons kind nu nodig, hoe kunnen we dit samen oplossen, zijn er nog creatieve oplossingen waar we zelf niet aan hebben gedacht of die niet conventioneel zijn?) en ook het perspectief van tijdelijkheid in gedachten blijft houden, samen slapen niet alleen de relatie met je kind maar ook met je partner sterker kan maken.

12. Hoe zit het met samen slapen en intimiteit?

Het is een vraag die ik regelmatig krijg – op respectvolle wijze. Veel mensen zijn bezorgd dat samen slapen de intieme relatie met hun partner op het spel zet. Ook hier denk ik weer dat het per relatie verschilt. Als jij en je partner pre- kids iedere dag van bil gingen, zul je ook met co-sleeping wel creatieve plekken en tijdstippen vinden om dat te blijven doen. Als je, net als het gros van de stellen, soms wat harder moet werken om elkaar te vinden – zeker in tijden van slaapgebrek, spanning of stress – kan het een beetje zoeken zijn. Ook hier denk ik weer dat het blijven praten met elkaar en de dingen in perspectief zien belangrijk is. “Tot de dood ons scheidt” duurt hopelijk nog lang en dan zijn die paar jaartjes co-sleeping en misschien iets minder seks/vrijen op andere plekken dan in jullie familiebed slechts een druppel in jullie rijkelijk gevulde huwelijksglas.

En als je kindjes ouder zijn kun je een systeem bedenken zoals wij nu hebben, dat de kinderen het eerste deel van de avond/nacht in hun eigen bed slapen en daarna in het familiebed komen.

13. Mis je het 's nachts knuffelen met je partner?

Leuke vraag vond ik dit wel. Ik moest er even over nadenken. We zijn een enorm knuffelig gezin. Vier vrouwen, voortdurend wordt er gekroeld, geknuffeld, gegrapt en gegrold. Ik heb dus niet echt het gevoel dat we ergens geknuffel missen. Ik knuffel ‘s nachts en ‘s ochtends veel met de meisjes. Overdag en ‘s avonds zijn er ook veel knuffels voor mijn vrouw. Ik denk dat mijn vrouw het me niet in dank zal afnemen als ik ‘s snachts ook nog tegen haar aan plak. Hihi.

14. Hoe ga je om met (negatieve) reacties uit je omgeving?

Ik heb hier zelf niet vaak mee te maken gehad. Deels omdat ik een hele liefdevolle omgeving heb die onze wensen respecteert. Deels omdat mijn opvoedkeuzes heel “krachtig” (die tijger, weet je nog) zijn en niet alleen gebaseerd op gevoel maar ook op wetenschap dus als iemand vragen heeft, heb ik antwoorden.

Ik zou dus zeggen, als je hiermee te maken hebt, doe een stapje terug en vraag je af wie het zegt. Ligt het bij de ander (97% van de tijd), laat het dan daar. Heeft die persoon een legitieme (respectvolle!) vraag of bezorgdheid, zeg dan dat je er even over wil nadenken en dat je erop terugkomt. Dan kun je jezelf inlezen, ervaringen opvragen bij andere moeders en je eigen gedachten en prioriteiten opnieuw ordenen en eventueel iets aanpassen. Als iemand gemeen of onbeschoft is, kun je dat gewoon aangeven. In mijn ervaring houden mensen het snelst hun mond als je een grensoverschrijdende vraag terugstelt. Helpt ook bij stomme of kwetsende borstvoedingsvragen/opmerkingen. Dan worden mensen even geconfronteerd met het feit dat het ze geen bal aangaat.

Jij bepaalt wie tot je inner circle hoort: welke mensen recht hebben op uitleg van jouw/jullie keuzes. De enige mensen die deze keuzes verder moeten “goedkeuren” zijn jij, je eventuele partner en je kindje. Voor de rest geldt “take it or leave it”. Zij slapen immers niet bij jou in bed…

15. Wanneer is het klaar?

Dr. Sears heeft een heel mooi ijkpunt voor samen slapen: wanneer een kind in staat is om zichzelf in veiligheid te brengen in geval van brand in huis, kan het alleen slapen. Als ik naar mijn eigen gezin kijk, schat ik nu in dat Isaya dat zou kunnen. Alela absoluut niet. Dus Alela is wat mij betreft niet klaar om alleen (of alleen met haar zus) te slapen. Verder is het natuurlijk klaar als jullie vinden dat het klaar is. Als je kind alleen wil slapen of als jullie het niet meer volhouden om de een of andere reden.

16. Hoe verzorg je de overgang van samen slapen naar alleen slapen?

Wij doen het zoals eerder beschreven. We kiezen voor een overgang met “alleen” samen slapen: de zusjes samen in een bed. De mens is niet gemaakt om alleen te zijn. Covid maakt dat weer extra duidelijk, maar de wetenschap weet dit allang. Het contact met anderen is een eerste levensbehoefte. Water, slaap, voedsel, warmte (vuur), contact/liefde. Onze natuurlijke behoefte om samen te zijn geldt niet alleen voor de daguren, maar ook voor ‘s nachts. Als samen slapen met broertjes of zusjes geen optie is, kun je starten in het eigen bedje en gedurende de nacht je kindje in bed laten komen. Als je echt wil toewerken naar alleen slapen kun je eventueel een beloningssysteem opzetten.

17. Ben je niet bang dat ze niet meer in hun eigen bed willen slapen als  ze samen slapen eenmaal gewend zijn?

Ik heb zelf nul twijfels over of mijn kinderen “ooit de hele nacht in hun eigen bed zullen slapen”. Natuurlijk gaan ze dat op een dag doen. Ik hoop dat ze altijd hun weg naar ons bed zullen terugvinden en altijd willen blijven knuffelen. Het valt een beetje in de categorie “gaan ze ooit groenten eten” als je baby van 10 maanden zijn fruithapje niet wil. Natuurlijk gaan ze dat ooit doen. Jij eet toch ook je bord met groenten op? Jij slaapt toch ook niet meer bij je moeder in bed? Ik zou me daar echt geen zorgen over maken en vooral genieten van de momenten die je nu hebt met je kleine kroost. Het gaat zo vreselijk snel allemaal.

18. Kun je er nog mee beginnen na de newborn fase?

Ik zou niet weten waarom niet. Ik denk hier ook zeker aan kinderen die bijvoorbeeld geadopteerd zijn. Martha en Willian Sears hebben zelf ook kinderen geadopteerd – Martha heeft ook deze kinderen borstvoeding gegeven (ik geloof dat ze in totaal zo’n 20 jaar borstvoeding heeft gegeven). Als samen slapen iets is waarvan je denkt dat het je kindje ten goede komt, kun je daar op ieder moment mee starten met de juiste veiligheidsmaatregelen, zoals een bedhekje.

19. Willen Isaya en Alela het zelf?

Ze hebben er als baby uiteraard niet zelf bewust voor gekozen, maar ze vonden het erg fijn tegen mij aan, dag en nacht, dus ik ga er even vanuit dat ze het een prima keuze vonden. Voor wat betreft het heden, is het antwoord een volmondig ja.

20. Wat als je kinderen het zelf niet willen?

Als je kindje in gevaar is, als het niet bij jou slaapt (bijvoorbeeld als het ziek is), dan zou ik zelf de keuze maken om het wel te doen. Ook als je niet anders kan, bijvoorbeeld omdat je 1 slaapkamer in huis hebt, is de keuze snel gemaakt. Anders zou ik de keuze van mijn kind gewoon respecteren en niet samen slapen. Sommige kinderen slapen nou eenmaal beter of liever alleen. Het gaat altijd om wat het beste is voor het kind.

21. Hoe groot is jullie bed?

1 meter 80 bij 2 meter.

22. Worden jullie wel eens wakker van elkaar?

Ik word regelmatig wakker van de kids en zij soms van mijn gedraai. Mijn vrouw valt meer in de categorie ‘comaslapers’. Die wordt gelukkig zelden wakker. Als ze avonddienst heeft, gevolgd door een ochtenddienst, slaapt ze in een andere kamer zodat ze in ieder geval 5/6 uur kan slapen en ons niet wakker hoeft te maken mochten wij nog slapen om 6 uur.

23. Hoe pak je je eigen ontspanning?

Ik denk voornamelijk door het duidelijke avond ritueel: om 7 uur is het lights out. Zo heb ik een paar uur voor mijn vrouw of om te werken of te ontspannen met een boek of tv serie.

---

Zit je vraag er niet tussen? Laat een comment achter en ik beantwoord je vraag zo spoedig mogelijk!