Ik tik graag blogjes op verzoek. En plastic vrij boodschappen doen, is het meest verzochte onderwerp van de afgelopen weken. Zoveel mensen lopen tegen de enorme hoeveelheden plastic in de supermarkt aan. Ze willen wel bewustere keuzes maken, maar hoe, dat [b]lijkt ingewikkeld. Daarom deel ik in deze blog concrete en praktische tips om zo plastic vrij en zero waste mogelijk boodschappen te doen. Tips die je direct kunt toepassen, óók in de gewone supermarkten.

Even wennen

Het zal even wennen zijn, plastic vrij boodschappen doen. Dat is helemaal niet erg. Je gaat een stuk of 20 keer je katoenen broodzak vergeten. Je voelt je, de eerste keer dat je met je eigen bakje bij de notenboer staat, misschien een beetje ongemakkelijk. Je zult misschien even moeten zoeken naar producten of een supermarkt of marktkraam die bij jullie past. Dat is volkomen normaal. Je gaat namelijk een grote gewoonte veranderen. En verandering kost tijd. Tenminste, als je een blijvende verandering wilt. Als je jezelf en je gezin de tijd geeft om een nieuwe levensstijl te creëren, wordt het na een tijdje een gewoonte, in plaats van iets wat je voortdurend “anders” moet doen dan “normaal”.

Hoe wij zoveel mogelijk zero waste en plastic vrij boodschappen doen

1 of 2 keer per week naar de markt

Iedere zaterdag ga ik met de meisjes naar de markt. We gaan met de kinderwagen en een draagzak, zodat ik niet hoef te zeulen, Alela kan slapen zodat we niet hoeven te haasten en Isaya kan uitrusten als ze wil. We nemen mee:

• een nettasje
• een stuk of 10 herbruikbare groente- en fruitzakjes
• 3 broodzakken van bio katoen
• herbruikbare bakjes of potjes [bijvoorbeeld lege potten bonen]

Op de markt op zaterdag kopen we, plastic vrij en zero waste:

• groente voor maximaal 5 dagen, in zelf meegenomen herbruikbare groentezakjes
• fruit voor maximaal 5 dagen, in zelf meegenomen herbruikbare fruitzakjes
• 3 broden, in zelf meegenomen bio katoenen zakken
• noten en gedroogd fruit, in zelf meegenomen bakjes of potjes
• olijven, in een zelf meegenomen bakje of potje
• eventueel hummus en tappanade, in een zelf meegenomen bakje
• snoep voor Isaya, in een zelf meegenomen zakje of bakje

Hoe pak je dat aan, plastic vrij en zero waste boodschappen doen op de markt? Als je langs de kraampjes loopt, kijk dan welke producten plastic vrij zijn verpakt. Producten als broccoli en champignons zijn vaak in plastic verpakt op de markt, maar er zijn meestal wel kraampjes te vinden waar dit niet zo is. Producten als paprika, wortel, aardappels, zoete aardappel, spruiten, sperziebonen, uien, (verse) knoflook, bosui, pastinaak, komkommer en vele andere groentes en ook kruiden worden zonder verpakking aangeboden. Fruit wordt eigenlijk altijd plastic vrij aangeboden. We kopen vaak bij verschillende kraampjes. Je kunt bij de broodkraam ook verpakkingsvrije koekjes kopen. Geef gelijk je herbruikbare zak als je je bestelling noemt, zodat het niet per ongeluk wordt verpakt. Als je iets überhaupt niet in een zakje wilt – ook niet je eigen zakje, bijvoorbeeld een losse ui of een paar bananen – zeg dan eventjes dat een zakje niet hoeft. In de stad zijn de marktmannen en -vrouwen eraan gewend, maar misschien word je in een dorpje eventjes raar aangekeken. Dat voelt wellicht een beetje ongemakkelijk, maar het voordeel van zo’n dorpje is dan weer dat ze je de volgende keer direct herkennen en weten hoe jij het wilt.

Speciaalzaakjes

Als we ons vaste rondje markt hebben gedaan, halen we indien nodig ook nog wat andere producten bij speciaalzaken. Bijvoorbeeld losse thee, in een zelf meegenomen bakje, bij een theewinkeltje. Als je koffie drinkt, kun je bij winkels als Simon Levelt en andere koffie speciaalzaken gewoon je eigen bakjes meenemen. Voor olijfolie en azijn kun je bijvoorbeeld bij Olive & Vinegar olijfolie laten tappen in je eigen fles. Eet je (soms) vlees, vis of kaas? Ook dan kun je dit met je eigen bakjes halen op de markt of in de kaaswinkel, viswinkel of slagerij. Uiteraard heb ik dit als veganist zelf nog nooit gedaan, maar ik zou willen dat ik mijn vleesvervangers plastic vrij kon halen bij een speciaalzaak!

---

Het kost wat meer tijd, maar leuk is wel dat je in bijzondere winkeltjes komt en vaak kleinere ondernemers steunt, terwijl je tegelijkertijd zero waste boodschappen doet. Aan het einde van ons ritje gaan we vaak een [plastic vrij verpakt] frietje eten bij een biologische frietboer of eten we een vegan bagel. Ook stoppen we onderweg vaak even bij Dille & Kamille. “Zullen we even scharrelen bij Dille & Kamille?” vraagt Isaya dan. Ik laat me dat altijd graag aanpraten: zij duikt de speelgoed hoek in en Alela en ik kijken rustig bij alle plastic vrije [huishoudelijke] producten. Ik raak daar altijd geïnspireerd om nieuwe dingen aan te pakken. Door het frietje en gescharrel aan onze zaterdagroutine vast te plakken wordt boodschappen een gezellig uitje. De meisjes krijgen bij ieder kraampje wel iets lekkers: een koekje bij de bakker, een snoepje bij de snoepkraam, rozijntjes bij de notenboer, fruit van de groenteboer – heerlijk. De hele manier van boodschappen doen verandert: in plaats van een middel [“even snel boodschappen doen zodat we door kunnen met ons leven”] wordt boodschappen doen het doel. Een best wel prettig staaltje #SlowLiving.

---

Vleesvervangers plastic vrij

Een grote frustratie van veel vegetariërs en veganisten: de enorme hoeveelheid plastic waarin vleesvervangers zijn verpakt. Twee vega(n) burgers of nuggets voor 2-3 personen worden verpakt in een plastic bakje en daaromheen een stukje karton. Onbegrijpelijk dat er nog geen tofu wordt verpakt in plastic van maiszetmeel of verpakkingen die deels uit krijt bestaan en deels uit plastic of een ander briljant, milieuvriendelijker alternatief. We eten als veganisten uiteraard vaak vleesvervangers. Dus niet alles plastic vrij, maar tot nu toe heb ik twee manieren gevonden om zo nu en dan toch plastic vrije vleesvervangers te eten:

• Bij de Toko kun je zero waste een witte blok tofu [tahoe] halen. Uiteraard wel je eigen bakje meenemen. Kijk even hoe het in de Toko bij jou in de buurt wordt aangeboden. Soms moet je het uit de bak halen met een plastic zakje, dan heeft het natuurlijk weinig nut. Maar als het met een lepel of schep kan wel.
• We maken regelmatig zelf burgers en balletjes. Er staan een aantal recepten voor veganistische burgers en balletjes op mijn blog. Bijvoorbeeld voor een vegan zoete aardappelburger, broccoli en champignon balletjes, kikkererwten en aardappelburger, zwarte bonen burger en paprika met pastinaak balletjes. Ook maak ik steeds vaker burgers met sojabonen.

Granen, pasta, rijst, bonen

Een zero waste winkel waar ik granen, pasta en rijst kan scheppen heb ik nog niet ontdekt. Maar een manier om in ieder geval op verpakking te besparen is door deze producten in bulk online te bestellen. Je hebt dan uiteraard wel verpakking en ook te maken met bezorging, maar we proberen dat als volgt zo milieuvriendelijk mogelijk aan te pakken:

• We plaatsen één keer in de drie maanden een grote bestelling van couscous, bughar, spelt, quinoa, boekweit, gerst en haver.
• We proberen te gaan voor grote hoeveelheden in één verpakking: bijvoorbeeld 1,2 kilo in één pot
• Deze potten hergebruiken we als ze leeg zijn, om eten in te bewaren en om boodschappen mee te doen.
• We kopen hier ook pasta, rode en groene linzen, rijst, allerlei soorten bonen, spliterwten, kikkererwten en sojabonen – ook weer grote hoeveelheden in één verpakking.
• Tot slot bestellen we volkoren paneermeel voor zelfgemaakte vleesvervangers, bloem voor vegan pannenkoeken en gebak, kikkererwten meel als eivervanger in taarten en soms meel voor zelfgebakken brood.
• Door op een bezorgpunt te laten bezorgen wordt bezorgen iets milieuvriendelijker. Ik moet eerlijk zeggen dat we dat, vanwege de omvang, zelf niet doen. Maar als je een bakfiets hebt, kun je het overwegen. Met de auto heeft uiteraard geen zin 😉

Er zijn ook voldoende winkels waar je rijst in bulk kunt kopen. Soms ook kikkererwten en andere bonen. Meestal in Arabische supermarkten. Ik doe dit niet vaak, omdat online goedkoper is en wij als veganisten natuurlijk veel van dit proteïnerijk voedsel eten.

Plastic vrij toiletpapier

Recent ontdekten we het plastic vrij verpakte toiletpapier van The Good Roll. Dit is gemaakt van 100% gerecycled papier en 50% van de netto winst wordt geïnvesteerd in de bouw van schone en veilige toiletten in Oost Afrika. Het toiletpapier is duurder dan “gewoon” toiletpapier, maar ik vind het persoonlijk een mooie investering in een groenere wereld en een goed doel. We hebben nu een flinke voorraad maar als die op is, zullen we in bulk online bestellen. Dat kan gewoon op de website van The Good Roll. Je betaalt ongeveer 84 cent per rol. Als je kiest voor rollen zonder verpakking [uiteraard wel in een doos] kosten ze 75 cent per rol. Als je kiest voor 48 rollen, in plaats van 24 rollen, betaal je nog maar 61 cent per rol. Uiteraard is het ook beter voor het milieu, in verband met verpakking en vervoer, om 48 rollen in plaats van 24 rollen te bestellen. Even ter vergelijking: een rol Page toiletpapier in plastic grootverpakking kost 46 cent per rol en de gerecyclede variant kost 50 cent per rol. Page heeft zo nu en dan acties waarbij goede doelen worden gesteund. Ik heb niks tegen Page en ik vind het tof dat ze eco varianten aanbieden, maar ik kies zelf liever voor de verpakkingsvrije variant van The Good Roll.

Moestuinmaanden

In de maanden dat de moestuinen volop draaien krijgen wij veel groente en fruit uit de moestuin van mijn ouders. Dat is natuurlijk een luxe en niet iedereen kent iemand met een moestuin. Maar kijk eens rond in je omgeving. Wie weet ken je via via of via Facebook iemand met een moestuin en kunnen jullie – in ruil voor middagjes helpen of een andere dienst – zo nu en dan plastic vrij boodschappen doen in de moestuin. De meeste mensen met een moestuin hebben heel erg veel over. Niemand kan 60 courgetten, 14 pompoenen of 300 cherrytomaatjes op in een seizoen. Dus wie weet kunnen jullie en tof ruilsysteem opzetten!

En de gewone supermarkt

“Ja, leuk” – denk je nu – “maar dan moet ik mijn boodschappen dus op twee verschillende plekken online bestellen, naar de markt en nog langs allerlei kleine winkeltjes. Maar ik heb echt geen tijd voor hashtag Slow Living. Ik wil gewoon, hup, alles bij de Appie”. Ik hoor u. Daarom volgen nu de tips voor plastic vrij boodschappen doen in de gewone supermarkt.

• Koop 4 broodzakken van biologisch katoen [of meer, als jullie meer brood in één week eten]
• Koop een stuk of 10 herbruikbare groente en fruitzakken
• Bewaar bakjes, potjes en flesjes, zodat je ook op zelf-vulplekken in de gewone supermarkt je eigen herbruikbare verpakking kunt gebruiken
• Kijk de komende weken – tijdens het boodschappen doen – bij verschillende supermarkten in jullie buurt, waar de groentes en het fruit zo plastic vrij mogelijk zijn verpakt en kijk ook wélk groente en fruit verpakkingsvrij wordt aangeboden. Stel daar je weekmenu op af.
• Haal groente en fruit in je eigen zakjes en vermijd kant & klare zakken groente in het koelvak en kant & klaar fruit in plastic bakjes.
• Als je sap wilt kopen, vul dan je eigen flacon. [Vraag even aan het personeel of het mag en kies een flacon waar duidelijk in of op te zien is om hoeveel milliliter het gaat.] Ook nootjes kun je in sommige winkels zelf scheppen.
• Haal brood en broodjes in je eigen zakken.
• Haal “droogvoer” zoals pasta, rijst en granen in zo groot mogelijke hoeveelheden, dan bespaar je op verpakking.
• Koop tussendoortjes in de vorm van rollen koek [digestives] in plaats van per twee verpakte tussendoortjes. Bewaar ze thuis in een pot en als je tussendoortjes meeneemt voor onderweg, doe ze dan in een bakje.
• Als je vlees, vis en kaas eet, neem dan ook hier je eigen bakjes voor mee en zet ze in waar mogelijk.

Assertief plastic vrij boodschappen doen

Je moet best een beetje assertief zijn [of doen] als je plastic vrij wilt shoppen. Als een bakker of marktvrouw naar een zak grijpt, moet je snel zeggen “graag zonder zak!”, je moet bij de broodafdeling van de supermarkt vragen of je brood in jouw eigen zak mag, je moet je bakje geven aan de notenboer en je “moet” ook dingen in het moment afwijzen, als blijkt dat het niet verpakkingsvrij kan. Dat kan ongemakkelijk voelen in het begin, maar weet je, je moet het maar zo zien: over een jaar of twee is het de normaalste zaak van de wereld. Je loopt gewoon een stukje voorop op het groene pad van onze samenleving en dat is best wel tof.

Succes!

Deze tekst bevat enkele affiliate links